USA sa labing importanting bahin sa nagpadayon nga Brigada Eskwela nga wala kaayo mabaniog, mao ang supply sa tubig sa mga publikong eskwelahan. Ako ning gipangutana kang Dr. Theron Arañas, pangulo sa Disaster Risk Reduction sa DepEd Cebu City Division. Nagpasalamat siya nga nahisgutan ang maong isyu sanglit di ikalimod nga tungod sa taas nga huwaw nga nasinati siguradong apektado ang supply sa tubig sa mga eskwelahan.
Kon magproblema sa supply sa tubig sayod tang tanan kon unsay mahimong epekto niini alang sa panglawas sa mga tinun-an. Kuhai lang og base kon unsa ka dakong suliran alang sa usa ka eskwelahan ang supply sa tubig bisan sa panahon nga way El Niño. Karon pa kaha.
Mao nga akong gisugyot kang Dr. Arañas nga makiglambigit sa ubang ahensiya sama sa Bureau of Fire pagpagaan ning maong problema. Pananglit ang usa ka eskwelahan way igong pundong tubig nga magamit, hakotan ni sa taga BFP.
Sa ingon niini nga paagi masiguro nga unyag abli sa klase karong Hunyo 3, di manimaho ang mga pansayan. Nilibo baya ang gidaghanon sa mga estudyante. Unya daginoton ang tubig, mag-unsa naman lang. Gani daghan na sa mga pansayan nga nahimutang sa ika lima, ika upat, ika tulo ug ika duhang andana sa mga school building ang wala na gamita kay tungod sa kahinay sa pressure sa tubig. Duna hinuoy mga eskwelahan nga abunda sa tubig tungid kay nakabaton sila og maayong water system.
Apan pila ra man sab ni kabuok. Samot na kadtong tua sa bukid. Ang taga MCWD pinaagi sa ilang Information Officer Charmaine Rodriguez-Kara nipasalig hinuon nga ilang suportahan ang tinguha nga hakotan og tubig ang mga eskwelahan nga may dakong suliran sa supply sa tubig. Pero di man mahimo nga hangtod sa hangtod ni buhaton. Unta tutukan sa DepEd og sa LGU kining maong dakong panginahanglan. Pwerteng digaya na baya ning problemaha.
Ang ang man og ang mga bata maoy padad-on og tubig. Di sab makiangayon. Pero kong akoy pasultion, akong dasigon ang mga ginikanan nga mas maayong magda og tubig ang inyong anak para sa iyang personal nga panginahanglan. Kana kong apiki gyud sa supply ang iyang eskwelahan.
•••
Diay akong nailaila sa usa ka kan-anan sa San Isidro, Talisay City nga tinun-an. Nag summer job sa maong establismento si Janssen Danielle Abong, 16 anyos. Matod niya nga gusto siyang makatigum para sa pagbukas sa klase nao nga nakahunahuna siya pagtrabaho.
Mao ni nindot nga panag-ingnan alang sa uban. Si Janssen anak og usa ka security guard. Kinamanghuran sa lima ka magsoon. Bisan kong naka undang siya niadtong diha pa siya sa Grade 9, nibalik siya og eskwela pinaagi sa Alternative Learning System (ALS) busa Hunyo moambak siya sa Grade 11 sa Lawaan 1 National High School.