Luzano: Digong pabor iti jueteng?

ADU a mata ti nabukirad, lapayag a nasuat, utek a nagkampana, rikna a nagkintayeg ken panirigan a nagiing. Ania a gapu? Idi impir-ak ni Presdent Duterte itay nabiit a mas paboranna ti Jueteng ngem iti Droga. Makapleng a kasla gimluong a gurruod ti immaradu iti sapasap a pagilian itay nabiit. Dayta ti ramen ti mensahe ni President Duterte iti maysa a pasken. Ngem sakbay nga intay ibinsabinsa...intay man pay apidasen dagiti sumagmamano a kontrobersiya itay nabiit:

***

Iti pannakaisursurat daytoy nga eksena...nakapanawen ti bagyo a ni Dodong ngem adda met immipus a dua pay nga LPA, maysa ti nasaripatpatan ti Pagasa sadiay Palawan ken maikadua ti adda sadiay Mindanao. Tsk tsk...gumidgiddan dagitoy nga eksena kadagiti bumagbagyo met a parparikut ti pagilian. Kas koma iti naipadamag idi nga adda gayam dagiti basura ti South Korea ti inimport ti maysa a negosyante iti lumaud. Naisubli a sigida sadiay South Korea ngem adda manen simmangpet a kargamento ti basura a naduptalan dagiti otoridad. Kaisubsubli pay laeng dagiti basura ti Canada, adda manen simmangpet? Ayna ama...ti la sumangsangladen ditoy Pilipinas kas koma ti no mano manen a bloke ti cocaine ti naiketda sadiay Camarines Sur. Dagitoy ngata a pasamak ket pakdaar wenno ballaag nga adu pay dagiti parikut a mabalin a sumanglad kadagiti nasurok pito-ribu nga isla ti Pilipinas. Ama aya...saan koma metten apo. Ti dakesna, kunam pards, no ti sumangladen ditoy pagilian ket dagiti mangngalap a Tsino ta adda kanon pammalubos ni Digong.

***

Sakbay nga intay sukimaten ti isyu ti “pammalubos” tapno makapagkalapen dagiti Tsino iti teritoryo ti Pilipinas...alaenmi man daytoy a gundaway tapno intay pay makipagrikna kadagiti inulila daydi Bishop Carlito Censon. Respetado a sanggir ti simbaan-Katoliko ditoy Cordillera ken dinto kalipatan dagiti adu a serbisyo ken gappuananna iti masa sipud nagpadi ken nag-obispo daytoy. Ulitenmi ti inkam pannakipagrikna. Iti met sabali a benneg, simmaruno a pimmusay daydi gayyemtayo a ni Ramon Dacawi. Adu a serbisyo ti nakabigbigan kenkuana – iti gobyerno ken media nangruna idi adda daytoy iti PIO ti lokal a gobyerno ti siyudad. Ti panangisakitna iti aglawlaw nangruna iti Busol Watershed ken dadduma pay a disso a pagtataudan ti danum ti siyudad ti maysa kadagiti gappuananna a dinto kalipatan nangruna iti panangisakitna kadagiti addaan sakit ti kidney. Ti inkam manen pannakipagrikna.

***

Subliak man, pards ti isyu ti “pammalubos” ni Pres. Duterte kadagiti mangngalap a Tsino tapno makapagkalapda kadagiti sakup ti Pilipinas kas koma sadiay West Phil. Sea. Kalkalpas pay laeng ti trahedya sadiay Recto Bank a gistay nakalmesan ti 22-a mangngalap a kailiantayo kalpasan a dinungpar ti barko ti China ti bangkada. Imbag ketdi ta adda ti barko ti Vietnam nga immarayat. Sabagay, iti agdama, nupay dipay nakumpleto dagiti imbestigasyon...naragsaken dagiti maseknan a mangngalap iti kinaadun ti tulong kadakuada manipud gobyerno ken pribado a sector. Makaanayen dagita a parabor tapno makapangrugida manen a sumaranget iti rigat ti biag. Ti laeng kasaeman iti amin ket ti inaramid idi ti bimmangga a barko ti Tsina ta pinanawanna dagiti biktima a Pinoy iti limned a bangkada. Ngem mas nasasaem ti pangeddeng a nangegan kenni PresidentDigong iti “pammalubosna” a mabalin a makapagkalapen dagiti Tsino iti Philippine Waters ta aggayyem kano ti China ken Pilipinas. Natural, adu a mangngalap a Pinoy ti nasaktan ken saan a pabor iti dayta a pangeddeng. Ta sinno met koma ti mangayat a mapukawan iti umdas a panggedan ta makisawsaw pay dagiti ganggannaet? Arasaas: mapalubosan met ngata ti China dagiti mangngalaptayo a mapan agkalap iti teritoryoda? Impusipos, kunada! Kuna ngarud ni Associate Justice Antonio Carpio a ti nakuna a pangeddeng ket maisalungasing iti konstitusyon ti pagilian. Nababtuog met ti sungbat ni President Duterte: kina-estupido kano ti nakuna a reaksiyon. Maryusep!!!

***

Maysa pay a kontrobersiya ket ti matagtagiuray no siasino ti agbalin a House Speaker. Kuna idi ni Pres. Duterte a makaammo ditan ni outgoing House Speaker Gloria Arroyo. Naulimek met ni GMA. Simngat dagiti kongresista manipud nagduduma a brigada. Ngem immuna a nagindorso ti PDP-Laban (partido ni Digong) ket pinaboranda ni Marinduque Rep. Velasco. Mismo a ni Senador Manny Pacquiao ti nangiyanunsiyo. Timmubngar met ni Rep. Salceda nga awan kano ti naaramid a kunsultasyon ti PDP-Laban panggep iti indorsement. Naungkat pay ti padamag nga adda kano papili a para house speaker ti naglagay wenno nagpapetpet iti umabot milyon a pesos kada kongresista a bumutos. Awan met ketdi ti nainaganan nga akin-aramid. Ngem no pudno, nakaskasdaaw, saan aya? Agasem ta kabaelanda ti gumastos iti kasta kadakkel a kantidad? Natural, no makatugaw ay ket lumiksaben tapno makabawi iti gastosna, saan aya? Agaammotayon. Dikay unay irakurak ken ipaangaot ti buyokyo! Katamenyo met bassit ti puskol ti ruprupayo! ‘Bag laketdin ta natayen daydi lolok ta no saan, kinamat-kamatnakayon nga agpa-amianan ken agpa-abagatan dita kongreso. Ngem nakarelaks pay laeng isuna ta ur-urayenna ti ibebettakto ti resulta ti isyu ti jueteng a pinaboran ni Digong! He he..urayenmi, lolong, ti gurruodmo.

***

Kas nakunami itay....gimluongen saan laeng a ditoy pagilian no di ketdi sangalubonganen iti panagkunami iti partak ti kumunikasyon iti agdama. Nakabutbuteng, kunada a pangeddeng ti inaramid ni Apo Digong. Agasem, mas kabigenna kano ti operasyon ti Jueteng ngem iti Droga. Kunana ngarud: “sa pagitan ng droga at jueteng, kailangan lang mamili kung ano ang lesser evil sa dalawa”. Inamin ni Pres. Digong a no maipasardeng ti operasyon ti Jueteng, maisublat a sukatna ti illegal a droga. Innayon pay ti presidente- “Maski sinong Presidente ilagay mo dito, for as long as the economy does not really provide food on the table for so many families, hayaan mo na lang yan. At least ang pera doon...Kasi hindi ko talaga rin kaya. At pagka sinira ko yan, ang papalit sa apparatus niyan, droga.

So choose between the lesser evil.” Nadagsen ken derekta ti pangngeddeng ti presidente iti isyu a nakuna. Ngem malagipmi manen, pards...gapu iti Jueteng, naikkat a kas presidente idi ni Erap Estrada, saan aya? Gapu iti Jueteng adda oplan ti PNP nga “one strike policy” a no dika mapasardeng ti illegal a sugal, maikkatka iti takem (para kadagiti opisyales ti PNP) ken basnutan met ti DILG dagiti LGUs nga aglabsing. Tsk tsk..ngem kasano itan ta addan baro a pangeddeng? Amangan, kunada ta umadun dagiti agbalin a gambling Lords ken umadu met dagiti agkutongen nga otoridad ken opisyales ti gobyerno. Sapay koma ta saan a pumudno ti atapmi, apo. Kasano ngaruden ti STL? Legal ken adda kita ti gobyerno dita. Idinto ta iti jueteng...zero. Ala, urayentayo apo dagiti sumaganad a pasamak. Adios mi amor, ciao, mabalos!