ITI pannakaisursurat daytoy nga espasyo...mabalin nga agruprupaken da Senator Manny Pacquiao ken Keith Thurman sadiay Las Vegas. Mabalin met nga ita pay laeng ket agrurupak metten dagiti kapanunotan ti kagimongan no ania ti launen ti maikapat a Sona ni Pres. Duterte inton bigat – Hulyo 22.
Ngem ti agdama ita a pagririnnupakan ti panirigan dagiti umili ket ti linaon ti baro a linteg a kapirpirma laeng ti presidente – Republic Act 11313 a sigud a “Safe Space Bill” wenno “Anti-Bastos Bill”. Ti singasing ket pinutar ti utek ni Senadora Honteveros a kas panangisakit ti benneg dagiti mabasbastos. Ngem sakbay nga intay sukayen ti linaon ken panggep ti nakuna a linteg...intay man pay pasadan dagiti napapateg a lagip ti napalabas:
***
Nagbanag a kontrobersiya ti inyetnag a pangeddeng ti UNHRC (United Nation Human Right Council) iti panangidaulo ti Iceland tapno maimbestigaran kano ti programa ti pagilian kontra droga. Maymaysa ti rason iti nakuna a panggep – maimbestigaran (kano) dagiti padamag panggep iti EJK wenno extra judicial killings gapu iti droga. Nagpipingki manen dagiti reaksiyon. Adda nagkuna a di rumbeng a mapastrek dagiti imbestigador ta pannakibiangen daytoy iti akem ti pagilian.
Adda nagkuna a no mabalin koma ket umikkaten ti Pilipinas dita UN tapno awanen ti parikut kadagiti makapadakes nga addang a mangimameg iti dignidad ti pagilian. Adda met nagkuna a di rumbeng a suminatayo a kas iti inaramid ti Estados Unidos iti kallabes a tawen. Kinapudnona...nagkiamkiam manen ti utek ni Pres. Duterte gapu iti daytoy. Imbutaktakna nga awan ti consuladotayo sadiay Iceland ken awananda met iti embahada ditoy pagilian.
Ania koma ti ammo kano ti Iceland iti mapaspasamak ditoy Pilipinas tapno mangeddengda? Tsk tsk..no sibibiag la koma daydi lolok...siento porsiyento nga ti ipir-akna a reaksiyon ket: “aglakokayo laengen iti yelo a panghalohalomi ditoy Pilipinas a saan ketdi a ti la bibianganyo! Personal a parikut ti pagilianmi ti makagapu no apay nga adda “war on drugs”. Nagbunga met daytoy agingga iti agdama. Sa ita..kayatyo a biangan?” He he...kasla dila ni Digong ti dila ni lolok ket. Dispensa apo.
***
Kadagiti naglabas a panawen, nagbalin a kontrobersiya ti isyu panggep iti Student Fare Discount. Adda dagiti nagresulta pay iti riri ken diskutir gapu iti diskuwento iti pasahe. Ala...sardengantayon dayta a kontrobersiya. Opisyalen a nagbalin a linteg ti Student Fare Discount kalpasan a pinirmaan ni Pres. Rodrigo Roa Duterte ti Republic Act 11314 wenno ti “Student Fare Discount Act” idi Abril 17 ngem nairuar laeng iti media idi Hulyo 15.
Sakupen ti nakuna a linteg ti 20% discount dagiti estudyante kadagiti isu-amin a pagluganan a kas koma: jeep, bus, UV express vans, taxi ken TNVS, eroplano, barko ken tren kas koma LRT, MRT ken PNR. Awan met ti pilpilienna a panawen ti pannakaited iti discount iti uneg ti makatawen uray pay panawen ti holidays. Saan met a karaman iti nasao a benepisyo dagiti indibidual nga agad-adal kadagiti dancing ken driving schools, short-term courses a seminar type ken post graduate studies.
Adda nagamad: kasano ngay kano ti pasahero ket estudyante a senior? Agdoble ngata ti diskuwentona? Wow men...ayos a saludsod, ‘nia? Ngem sorry...ditay pay masungbatan ita a gundaway. Isaludsodmi.
***
Diplomatiko a relasyon ti Pilipinas ken Iceland, kayat ni Pres. Duterte a pugsatenen. Daytoy ket gapu iti pangeddengda a maimbestigaran ti “war on drugs” ti Duterte Administration. Kayatna a sawen a dimngegda (kano) kadagiti reports panggep iti EJK wenno extra judicial killings ditoy pagilian sipud nangrugi ti giyeratayo kontra illegal a droga. Adu manen a sao ken reaksiyon kontra iti panirigan ni Digong.
Kinapudnona, nakadidillaw a kasla maum-uman ti presidente kadagiti patutsada kontra iti takderna nangruna iti West Phil. Sea. Itay ngarud kallabes...iti maysa a programa...kinarit ni Pres. Duterte ti Estados Unidos a no kayatda, ipanda ti armadada kadagiti teritoryo a sinakup ti Tsina ket kumuyog dita a tropa ni Digong. Ti imasna, rimmuar a kasla “angaw” laeng ti nasao a takder wenno mensahe. Tsk tsk...rumbeng kadi kano nga idalan iti “angaw” dagiti delikado ken sensitibo nga isyu wenno parikut tapno masolbar?
Sabagay adda met rimmuar a takder ti US itay nabiit panggep iti WPS: a saanna kano a baybay-an ti Pilipinas no adda dakes a mapasamak dita a disso. Haayy biag...nagrigat a timbangen dagiti paspasamak. Ti kararagtayo laeng: sapay koma ta dinto mangibunga iti gubat ti sigalot dita pagin-innagawanda a teritoryo.
***
Kontrobersiya latta ti isyu panggep iti speakership ti Lower House. ddan endorsement ni Pres. Duterte itay nabiit panggep iti term sharing da Rep. Cayetano ken Rep. Velasco. Ngem kasla kimmaro kano ti tensiyon. Adda pay ketdi karit nga adda kano “kudeta” kontra Cayetano.
Sabagay, kunada...a no kabaelan ken ekspereiensiya ti pagibasaran, ullayan ni Cayetano dagiti dadduma nga aspirante. Adu ti napanganga idi rimmuar ti resulta ti Pulse Asia Survey nga insayangkatda iti Marso 23-27 ken Hunyo 24-30. 44% ti pimmabor kenni Cayetano; 16 porsiento ni sigud a bise presidente Jejomar Binay; 12 percent ni sigud a house speaker Pantaleon Alvarez; 5 % ken ni Rep. Martin Romualdez; ken 1% kenni Rep. Lord Allan Velasco. Saludsod: iti dayta a nagaddayo a baet da Cayetano ken Velasco, apay ngata nga isuda ti inendorso ni Pres. Digong?
***
Intayon sublian ti kangrunaan a tema nga “Anti-Bastos Law”. Adu ti nasuspalpal ken nabutata nangruna kadagiti ugalidan ti mangbastos. Sakupen ngamin ti Republic Act 11313 dagitoy sumaganad: dusaenen ti linteg ti aniaman a klase ti panagbastos kas koma iti panagsultip, (sipol) panagarikap (tsansing iti paset ti bagi wenno hipo), homophobic (dislike against homosexual people), transphobic (having or showing a dislike of or prejudice against transsexual or transgender people) o misogynistic (strongly prejudiced against women) remarks ken seksuwal a patutsada kadagiti babbae agraman kadagiti miyembros ti LGBT community.
Annongen daytoy a linteg a kettelen ti gender-based sexual harassment kadagiti public places, online, workplaces ken educational-training institutions. Nadagsen ti multa, pards: manipud P1,000 agingga’t P500,000.nga adda pay makabulan a panagbalud. Adda immarasaas: kasanon no ti nangbastos ket nangato nga opisyal ti gobyerno? Ay ket rumbeng laeng a madusa kas sagudayen ti linteg.
Kayatna a sawen...saan a mailaksid dita ni Pres. Duterte a pagaammon ti amin a kasla naturalen kenkuana ti agangaw iti likud ti kinapudno nga adda met dagiti masaksaktan. Sige...bay-antayo a magna ti nakuna a linteg. Agmatatayo amin a mangtingiting kadagiti panaglabsing. Ti kangrunaan a kidag daytoy nga Anti Bastos Law ket pung-iren ti sara dagiti demonyo a bumabastos ditoy kagimongan. Good luck iti Sona ni Apo Digong! Adios mi amor, ciao, mabalos!