DAKO gyud kaayog kalainan ang kamatayon sa usa ka tawong dato ug sa kamatayon sa usa ka tawong pobre. Mao kini ang gikaligutgotan ni Pepeng kay nasaksihan man gyud niya sa paglubong sa patayng lawas ni Kapitan Adolfo puwerting daghana sa mga tawo ang nanguyog paghatod niini ngadto sa sementeryo. Si Kapitan Adolfo mao ang kapitan sa ilang balangay sa San Nicolas. Adunahan ang kapitan kay dunay mga kabtangan. Ang lima niya ka anak pulos na mga propesyunal ug tua manarbaho sa Estados Unidos. Mao bitaw nga siya way pilde-pilde panahon sa piniliay sa mga kapitan kay duna may dakong suporta pinansiyal gikan sa iyang mga anak nga maoy iyang magamit inig pangamang nila sa mga botante sa gabii sa dili pa ang adlaw sa piniliay.
Sakit sa dughan ni Pepeng nga tal gyud nga molupyo sa San Nicolas. Bisag dili siya opisyal sa ilang baryo, pero siya ang daling dangpanan sa mga kabos nga mga molupyo nga modangop kaniya kon duna nay way kaon, madisgrasya, ug labaw sa tanan, mamatay. Alang kang Pepeng malipay siya kon duna siyay matabangan nga mga kabos nga mga silingan. Ug bation niya nga daw nakigtagbo siya sa Ginuo. Matod pa bitaw sa panultihon, labi na sa mga pulong nga nahisulat na Bibliya, nga nag-ingon: Kon magpakaon kag makililimos, sama da kini nga imong gipakaon si Hesus nga Manunubos kay mahal ug pinangga ni Hesukristo ang mga kabos.
Karon, may usa ka kabos nga manananggot nga namatay kay nahulog sa lubi nga iyang gisanggutan, si Inocando nga taga sityo Sungo-Tikarol. Si Inocando bisan sa iyang kakabos way hilig nga mangayo og hinabang, medyo may pagka manggiulawon. Wala mahinumdom si Pepeng nga midangop kaniya si Inocando aron mangayog tabang, labi nag moabot ang hulaw ug mokutod ang ingon sa lina nga tuba ngadto sa sugong. Ug nahitabo nga agwantahon na lang ni Inocando ang kawad-on bisan og ang iyang mga anak nga gagmay pa maghilak sa kagutom.
Nagpasalamat si Pepeng nga anak siyag dato kay apo man siya sa usa ka asiyendero nga si Ever Pampilo nga usa ka pilantrupo apan dili pulitiko ug nagpasalamat pod siya sa Ginuo nga gipakatawo siya sa sabakang adunahan. Ug karon ang nahitabo, siya ang miabaga sa pagpalit og lungon aron masulod dayon ang patayng lawas ni Inocando ug unya ikalubong kini. Luoy kaayo kay way silingan nga mikuyog paghatod kang Inocando. Ang nikuyog paghatod mao ra gyud si Pepeng, si Matilde, ang naghilak nga asawa ni Inocando, ug ang upat ka anak sa magtiayon.
Didto sa sementeryo dihang gitunod na ang patayng lawas ni Inocando sa iyang lubnganan, misulbong ang pagminatay og hilak sa asawa ni Inocando, dinuyogan sa kusog nga hinilak sa upat nila ka anak.
“Inocandoooooo! Kapait nga wala ka na! Hu-hu-hu-hu! Ako ug upat nato ka anak nga gagmay pa mingawon gyud kanimooooo!” miumbangol si Matilde.
Hinayhinayng milakang si Pepeng pahilayo sa gilubngan ni Inocando ug mihangad siya sa langit ug namulong: “Diyos ko, kapait palandungon sa usa ka pobre kon mamatay kay way manuol, labi na kon ihatod na sa sementeryo, way manguyog paghatod. Suwerte ko kay anak og sapian ug may kasingkasing manggihatagon. Unta hangtod sa hangtod kining nahuptan kong grasya ug bahandi aron makapadayon ako pagtabang sa mga nanginahanglan. Bahala nag dunay masuko kanako nga mga dato nga dawo og mga kasingkasing!” Unya migawas si Pepeng nga naglakaw lang.
(KATAPUSAN)