GIKLARO ni Gov. Gwen Garcia nga ang ihatag nga financial assistance sa Lalawigan ngadto sa mga barangay panahon sa fiesta gamiton lamang sa socio-cultural ug sports activities, sama sa bayle. Dili kini gamiton sa discoral kon dili pagbuhi sa kulturang Bisaya nga bayle. Ang financial assistance nga P50,000 kada barangay nga magpahigayon og fiesta apil sa P1.38 billion nga supplemental budget nga gipasar sa Hunta Probinsiyal sa miaging semana.
Unsa man kining bayle? Usa kini ka matang sa kalihukan nga sayaw sa karaan. Ang mga babaye manglingkod sulod sa kinural nga lugar. Sayawon sila sa mga lalake nga mopalit og ribbon ug mobayad og special dance. Uso ni sa probinsiya. Nakasinati ako niini personal niadtong ulitawo pa ko sa akong yutang natawhan sa dakbayan sa Dipolog.
Ang gobernador nagtudlo kanato sa pagmahal sa atong tradisyon ug kultura. Gastuhan sa kagamhanan ang mga kalihukan nga makapabuhi pagbalik sa atong tradisyon ug kulturang Sugboanon.
Unsa bay kultura? Kini mao ang suma-total sa mga kostumbre, relihiyon, tradisyon, musika, sayaw, seninaan, linguahe sa usa ka grupo sa katawhan. Unsa ba ka mahinungdanon ang kultura sa usa ka nasud? Sumala sa kanta nga “Tradition” sa Broadway play nga “Fiddler on the Roof,” ang atong tradisyon mao ang o mag-define o pagpaila sa unsa og kinsa kita nga pagkatawo.
Kini ang maghatag kanato sa atong identity. Karon ang pangutana, ang pagsiguro nga mabuhi ang kinaraan nga sayaw o bayle ug ang pagsalindot sa bag-o ug moderno nga sayaw sama sa discoral o budots, mao bay hustong paagi sa pag-preserbar sa atong tradisyon ug kultura? Di ba ang kultura wa may hunong sa pag-evolve ug pag-ugmad ug nga kini mao ang paghugpong sa tanang pamaagi nga kinaraan ug kabag-ohan? Gawas pa, asa kitang dapita magsugod sa pag-ila sa gitawag og socio-cultural nga pamaagi?
Masagop ba kaha kini sa bag-ong henerasyon? Didto sa probinsiya, pila lang kaha ka mga tawo ang nahibalo o adunay kaikag nga kini banhawon? Wala na may mga batan-on kaayo karon sa probinsiya kay ang uban nanglangiyaw na dinhi sa siyudad. Dili kaha langawon kon mopahigayon pa og bayle ang usa ka barangay?