Agbiag dagiti bannuar ti pagilian! Aldawyo ita! Sibubukel a puli ti Pilipinas, nakasaludo kadakayo a nangibuis iti biagna ken nangispal iti kaputotan ni Juan dela Cruz.
Dinto kalipatan ti muhon ken imahe nga inkay intukit iti sangapagilian. Ngem...ti nakas-ang ita a panawen...no sibibiagkayo ngata, ania ti makunayo kadagiti mapaspasamak iti insaksakityo idi a pagilian ken puli? Ania ngata ti kaririknayo no maammuanyo nga uray gayam dagiti rapists ken murderers ket mabalindan ti mapakawan ken mawaya-wayaan?
Idinto nga idi panawenyo, appomi a bannuar...ket saan a maiparbeng. Ngem sakbay nga agbusi ti ngangawtayo gapu iti kontrobersiya nga eksena ni sigud a Calauan Mayor Antonio Sanchez a mabalin kano a mawaya-wayaan wenno maparolan...intay man pay taldiapan dagiti paspasamak iti napalabas:
***
Ita a bulan...agpa-China manen ni President Duterte. Nadagsen ti misyon nga inna sanguen iti panagkunami. Ngamin adda dagiti limtuad a tensiyon itay nabiit.
Kas koma iti iyaado kano dagiti Tsino nga addan ditoy pagilian gapu iti sugal ken negosyo. Dayta ti gapuna no apay nga adda pammasagid panggep iti seguridad ti pagilian, kas pangarigan.
Adda pay dita ti report nga adda nasaripatpatan ti AFP Western Command sadiay lumaud nga adda kano lima a barko-de-giyera ti China ti dimmaw-as dita...banag a panaglabsing ta dida ngarud nagpakada. Gapu iti daytoy...nagballaagen ti palasyo.
Maipariten kadagiti gangannaet a vessels ti lumasat kadagiti teritoryo ti Pilipinas nga awanan legal a pammalubos. Kunada ngarud: amangan ta napundi metten ni Digong kadagita a pasamak. Adda pay nag-angaw: amangan ta ti sumaruno nga eksena ket “bugtak ken basnoten” ti ipir-ak ti ngalangala ni Digong kontra China.
Sapay koma ta daytoy nga ibibisita ni Pres. Duterte dita Tsina ket agbunga iti talna ken kapia iti baet ti dua a pagilian.
***
Itay kallabes a lawas...naingilin ken nailagip ti anibersaryo ti pannakapatay daydi Ex-Senator Benigno “Ninoy” Aquino wenno ti Ninoy Aquino Day. Saan a nakabisita iti tanem ni sigud a Presidente Pinoy...ta adda kano sakitna, kuna ti pamilyada.
Imparikna met ni President Duterte ti nainpanawenan a mensahena: “a rumbeng a ditayto koma kalipatan dagiti sakripisyo daydi Ninoy tapno maisubli ti pudpudno a demokrasya ditoy pagilian...ken kiniddawna iti publiko nga agsirbi koma nga inspirasyon ni Ninoy iti serbisyona a napnuan dignidad ken pagtuladan a dayaw dagiti umili.”
Iti tema ti nakuna a mensahe ni Presidente...namsek daytoy iti namnama iti panagkaykaysa iti likud dagiti naglabas a parikut ken agdama a rinnisiris ti kapanunotan manipud naglabas nga administrasyon agingga iti agdama.
Tsk, tsk...sayang ngarud ta awanen daydi lolok. Kanayon ngamin nga itapikna iti daydi tatangko: “bay-am ti napalabas. Sanguem ti agdama ken masakbayan. Mamakawanka tapno mapakawandaka met.”
Ngem ania ngata met ti kapanunotan daydi lolok panggep iti mabalin kano a pannakapakawan ti nagbasolan ni rapist-murderer a taga Calauan? He he...amangan ta ti suhestiyonna ket “firing squad!” Joke!
***
Kidnapping for Ransom (KFR) cases...ngimmato, kuna ti PNP-AKG (Anti-Kidnapping Group) babaen kenni Spokesman Police/Lieutenant Colonel Elmer Cereno.
Daytoy ket gapu kano iti iyaadu dagiti POGOs – Philippine Offshore Gaming Operators ditoy pagilian.
Naammuan iti report ni Cereno nga idi Hunyo 9, 2019...addan 56 dagiti lisensiyado a POGO ket umabot met iti manipud sangagasut a ribu agingga’t 250,000 dagiti empleadoda a Chinese National.
Dayta ti makagapu iti ingangato ti kaso ti kidnapping nga addaan pakainaigan ti casino gambling operations. Iti report pay ti PNP-AKG, sipud 2017, addan 53 a kaso ti kidnapping gapu iti casino, 120 Chinese kidnappers ti nasakote a nangbiktima iti 57 a Tsino met laeng.
Dagiti biktima ti kidnapping ket aramid kano dagiti Chinese Loan Shark syndicate a ti mudos operandida ket ti agpautang kadagiti tsino a maabak iti casino ano saan a makabayad ket kidnapenda, itortureda sada ipatulod ti video kadagiti pamilyada idiay China ket agkiddawdan iti ransom.
Tsk, tsk...isu-isuda met laeng ti agbibinnira ngem ti dakesna, ditoy pay Pilipinas. Hayy biag...sapay koma ta maresolba.
***
Aggigiddanen dagiti sakit iti agdama. Saan laengen a dengue ken leptospirosis no di ketdi pati babbaboy dinalapusen ti African Swine flu.
Nupay kontrolado kanon ti isyu ti pangok dagiti baboy, makapadanag met dagiti report panggep iti iyaadu dagiti matamtamaan ti dengue gapu iti lamok ken leptospirosis gapu iti narugit a danum.
Kinapudnona, maysa kadagiti kaudian a biktima ti dengue a pimmusay ket ti ubing nga aktres a ni Ninia Sophia Curollo. Adda pay laeng iti ospital ti dua pay a kabsatna gapu met laeng ti dengue.
Mapagsusupiatan pay laeng iti agdama ti isyu ti pannakaisubli kano koma ti bakuna a Dengvaxia. Pagaapaandan ti nakuna a singasing.
Kasano ngamin...adu kadagiti nabakunaan idi ngem pimmusayda met.
Kayatna a sawen nga awan naitulong ti nakuna a bakuna. Sapay koma, kunada ta makatulong koma ti nairakurak a “tawatawa” a mabalin a maaramat kontra dengue.
Maymaysa laeng ti solusyon: annadan ken saluadan ti salun-at. Papigsaen ti resistansiya kontra aniaman a sakit.
Ditoy Cordillera...maysan ti Baguio (BCNHS) kadagiti disso a nakaipaulugan ti pammilin (pamkuatan) a mabalinen kadagiti estudyanteda ti sumrek iti pagadalan a saan a naka-unipormi. Kontra lamok.
***
Intay sublianen ti tema panggep iti isyu kenni sigud a mayor ti Calauan, Laguna Antonio Sanchez.
Baro a linteg ti impaulog ti Korte Suprema babaen ti Good Conduct Time Allowance (GCTA) tapno mapalag-an ti sentensiya ti maysa a PDL (Person Deprive of Liberty) uray pay sakbay ti tawen 2013.
Kas resulta, kas pangarigan...kalpasan ti pinal nga ebalwasyon ti BUcor wenno Bureau of Correction...adda gundaway dagiti sentensiyado a mawaya-wayaan.
Kuna met ti DOJ (Dept. of Justice) a ti nakuna a linteg ket para kadagiti high profile ken ordinaryo a balud. Kayatna a sawen...amin a nakabalud (sentensiyado) ket agnumar iti “re-computation” base iti ipakitana a panagbalbaliw.
Agbenepisyo iti daytoy a linteg dagiti balud ken pamilyada nga agur-uray iti umno a hustisya kontra biddut a sentensiya kasta met kadagiti agsakit ken nataenganen iti uneg ti selda.
No iti biang ni sigud a mayor Sanchez...agsisimparat dagiti kapanunotan. Iti dagsen ti inaramidna kano a basol (rape ken pammapatay)...di rumbeng koma a mairaman a waya-wayaan ti GCTA.
Iti benneg ni Atty. Co, administrator ti Parole & Probation Administration, adda gayam aplikasyon idin ni Sanchez para iti clemency manipud presidente.
Ngem na-deny daytoy gapu iti kinadagsen ti kaskasona. No panggep kano met ti widawiden ti baro a linteg...ti kanon Bureau of Corrections ti akin-akem ken mangtingiting no kuwalipikado weno saan ni Sanchez para iti parol iti likud kadagiti reports nga adda kano met dagiti naaramidna pay a kaskaso bayat kaaddana iti uneg ti pagbaludan.
Adu ti um-umkis a di rumbeng a mawaya-wayaan ni Sanchez. Adda met agkuna a karbenganna ti sagudayen ti linteg.
Ngem iti biang ti pamilya a biniktimana...dinto maikkat ti sakit ti nakem ken pannakaisa koma ti pudpudno a hustisya. Kenka, pard...ania met ti makunam? Adios mi amor, ciao, mabalos!