ANG dalan o kalsada ug national highways, gihimo alang sa mga sakyanan, dili sa bisan unsang kalihokan, ug dunay pedestrian lane nga gitagana sa pag-agi sa katawhan labi na sa dagkong dakbayan sama sa Sugbo alang sa hapsay ug organisadong katilingban.
Apan subo nga pamalandungon nga dunay ubang pamatigayon ug mga pribadong kalihokan nga nigamit sa bahin sa publikong dalan. Nahimong babag sa dalan. Problema sa dagan sa tapiko. Parehong risgo sa mga motorista ug kinabuhi sa nag-okupar sa parte sa dalan.
Sa dakbayan sa Sugbo, dalaygon ang pagpakabana ni Konsehal Dave Tumulak, niduso og resolusyon nga nag-awhag sa mga awtoridad ug mga opisyal sa barangay sa pagpatuman sa pagpuhag sa mga babag sa dalan.
Apan dili kini bag-o nga awhag o panawagan sa pagpatuman sa Presidential Decree 17 (Revised Philippine Highways Act), diin nagdili sa paggamit sa national highway alang sa pribadong katuyoan sama sa temporaryo ug permanenteng babag sama sa “buildings, houses, shanties, stores, shops, stalls, sheds, canopies, billboards, signage, fences, advertisements, walls, railings, basketball courts, barangay halls, garbage receptacles, among others,” sumala sa balaud.
Atong sugyot nga maayong matutokan ni Tumulak sa lokal nga balaudnon mao ang ubang babag nga wala makita o malatid sa nasudnong balaud, sama sa pagtukaw sa haya ug paghimo og disko sa kadalanan atol sa kapistahan nga komon kaayo sa dakbayan.
Bahin sa kaso sa haya, ang namatay patay takos sa pagtahod pinaagi sa pagpahiluna sa tukma nga dapit ug ngil-ad usab nga talan-awon sa publiko ang magsugal sa haya. Maayong maaghat ni Tumulak ang barangay sa pag-ila sa luwas ug distansiya sa dalan o highways nga hayaanan.
Way babag? Ang han-ay nga komunidad mas malambuon.