NANGREKLAMO na ang mga negosyante og karneng baboy gumikan kay mikonhod na ang ilang income kay niminus na ang namalit human mikatap kining isyo sa African Swine Fever (ASF). Nabalaka usab ang mga consumers og karneng baboy nga motakod sa tawo ang maong balatian sa mananap. Kining ASF motakod lang sa mga baboy.
Usa kini ka virus diin ang mga sintomas o signs sama sa magkasakit ang usa ka tawo og trangkaso o gihilantan. Sama sa sip-on, ubo o maluya ang mananap. Dili ganahan mokaon ug maglisud og ginhawa. Sige lang lubog. Infectious o motakod kini sa lain baboy. Mahibaw-an lang kon ang usa ka baboy natakbuyan pinaagi sa examination sa mga veterinary doctors o mga doktor sa mananap. Dili kini madeparahan pinaagi sa pagtan-aw lang sa baboy.
Dili angay nga mabalaka ang katawhan niining maong matang sa balatian nga matakbuyan kitang mga tawo kay kining maong sakit iya lang sa mga baboy. Gawas kon paryente kag baboy, hehe. Dili kini makatakod sa tawo bisan pa kon siya nakakaon og baboy nga gi-ihaw nga natakbuyan og ASF. Busa wala kitay angay nga kabalak-an. So, kaon lang gihapon ta og humba ug lechon.
Gibantayan kini og maayo sa atong kagamhanan kay kon mokatap kini o manakod ngadto sa mga baboy sa ubang mga lugar, madaot ang atong hog ug piggery industry kay mangamatay man ang mga baboy. Kon mahitabo kini, aw, dako kaayo og alkanse ang anaa ning maong industriya. Unya usa ra ba ang Pilipinas nga producer og baboy. Lami ra ba ning atong baboy dinhi labi pa og native. Kanang pinasagdan lang ba unya dili feeds ang gipakaon. Mora god anang manok Bisaya.
Kining maong balatian nagsugod sa Kenya niadto pang 1907. Unya mikatap ni sa Africa mao ning gihinganlan og African Swine Fever. Dayon mikatap sa Uropa sama sa mga nasud sa Espanya ug Portugal hangtod na dinhi sa Asya. Niadtong 1970s, sa dihang miigo kini sa Cuba, mokabat ngadto sa usa ka milyon ka mga baboy ang gipang-ihaw. Mi-ingon man ang mga expert nga nawala na dayon kining maong balatian didto sa Rizal ug Bulacan human sa usa ka adlaw nga ilang nadiskobre. Gi-apil siguro og pamatay o gipadpad ba kaha sa hangin. (bobbygnalzaro@gmail.com)