BULAN na sa Oktubre ug di malalis nga umaabot na ang Pasko. Sa simbahan, bulan kini sa Balaang Rosaryo, bulan sa kooperatiba ug daghan pang kasaulogan sa gobyerno.
Niadtong milabay nga mga semana, gidibatihan sa hawanan sa Senado ang pag-oktaba na usab sa eleksyon sa barangay nga ipahigayon unta sa Mayo 2020.
Giduso sab sa atong Niño Bonito sa Davao nga si Senador Lawrence "Bong" Go ang balaudnon nga himuong pormal o regular ang trabaho sa barangay.
Basig malakip na sila sa "plantilla position" sa lokal nga kagamhanan ug makadawat sa tanang prebilihiyo isip kawani. Siyempre nipalakpak ang tanang nakalingkod karon sa barangay samtang nagbangutan ug nangiyugpos ang buot modagan batok kanila.
Apan dili tanan uyon nga i-postpone na usab kini, apil na ako niini. Kung ugaling wala nay pulos ang barangay eleksyon, nan wad-on na kini o di ba kaha ang mga mayor na ang motudlo sa ilang mga piniyalan, kawani o administrador nga magpadagan niini.
Matud pa ni Senate Pro-tempore Ralph Recto nga ika-pito na kining pag-oktaba sa piniliay sukad sa 1988 kung madayon man og ikatulo sa panahon ni PRody.
Na-postpone kini niadtong 1988, 1989, 2002, 2005, 2016 ug 2017. Tulo ka rason ang iyang gibungat kung nganong gina-postpone and eleksyon sama sa problema sa kahusay ug kalinaw, gikapoy sa daghang piniliay og ang ikatulo kay aron makadaginot sa kwarta.
Sumala sa Comelec, mogasto ang gobyerno og P6 bilyon matag eleksyon sa barangay nga gipahigayon matag tulo ka tuig nga mao usay ilang termino. Siyempre mogamay ang magamit nga badyet kung gamay ra ang piniliay.
Busa daghan ang nangutana kung kinahanglan pa ba ang barangay isip pinakagamay nga yunit sa kagamhanan? Sa pagkatinuod mas daghan pang trabaho sa kapitan sa barangay kaysa pipila ka kawani sa kagamhanan.
Tiaw mong apil sa iyang trabaho ang ehikutibo o tigpatuman sa balaod, pagpanday og balaod, ug mahimo pa siyang huwis. Siya ang unang ginatuktok kung adunay problema. Unang han-ukan sa daghang trabaho ug unang kastiguhon kung adunay sipyat sa trabaho.
Daghan sab nga trabaho sa gobyerno nga napaspas tungod sa barangay sama pananglit sa pagbisita sa ginagmay nga kaso pinaagi sa "Barangay Justice System" nga dili na moabot sa husgado.
Para kanako, panahon nang repasuhon sa kongreso ang papel sa barangay sa kinatibuk-ang panggamhanan apil ang kwalipikasyon, paagi sa pagpili kung iagi ba sa eleksyon o itudlo na lang.
Kung maklaro na kini, unta taasan ang ilang termino gikan sa tulo ngadto sa unom ka tuig sama sa termino sa presidente ug senador apan dili na sila makadagan o subling matudlo sa bisan unsang pwesto sa maong barangay.
Usa lang nga "six-year term" aron mahatagan ang uban nga kwalipikado sa pagdagan. Para kanako, mas bug-at ang isyu sa kwalipikasyon o ang kapasidad sa pagdumala sa barangay nga maoy basehan sa pagpili sa mga opisyal sa barangay.
Mas gikinahanglan nato ang mga "good managers" sa barangay og dili "kiko-kiko" nga way hibangkaagan sa trabaho. Puwera na unya ang nagpahayahay sa pwesto kay ilado ang pangalan o may kwarta.