SAMTANG nagdu’g ang magtiayon usa ka gabii niana, ang asawa nihunghong sa dunggan sa iyang bana, “Honey, wa na koy panty.” Tubag sa bana, “Honey, katu’g na lang. Ugma, palitan ta ka’g usa ka dosenang panty.”
Mao kana ang esena kon ang bana mao ang nagkupot sa kuwarta sa usa ka pamilya. Di kini mahitabo kon ang asawa ang mokubra sa suweldo sa iyang bana. Ang uban pa gani, embarguhon sa asawa ang ATM sa iyang bana.
Malipay kadtong mga bana nga nireklamo nga ang Republic Act 9262, ang Violence Against Women and Their Children (VAWC) Act of 2004, pabor sa mga kababayen-an kon mapasar ang balaudnong gipasaka ni Rizal 2nd District. Rep. Fidel Nograles.
Labi pang malipay kadtong mga bana nga under de saya kay ubos sa House Bill No. 4888 ni Nograles, palapdan ang coverage sa VWC law aron maapil na ang mga bana ug ang mga LGBTQIA+ partners, sa lesbian, gay, bisexual, transgender ug queer community.
Ang VAWC law nagprotehir lang ang kababayen-an ug sa ilang mga anak batok sa tanang matang sa abuso gikan sa ilang mga bana ug partner. Naglakip kini sa abuso nga physical, sexual, psychological, emotional, economic ug uban pa.
Si Nograles niingon nga ang mga pagtuon nagpakita nga 12 ngadto sa 15 porsento sa mga bana giabusohan sa ilang mga asawa. Nagladaghan kini kay ang mga bana nga magpakita sa ilang macho image, mauwaw nga mahibaw-an nga giabusohan sila.
Apan ang balaudnon ni Nograles magprotehir lang sa mga bana ug sa mga LGBTQIA+ partners gikan sa economic abuse. Gusto ni Nograles nga silotan kadtong mga asawa nga mangembargo o mo-hostage sa suweldo ug ATM sa ilang mga bana.
Matod pa ni Nograles, usa ka matang sa economic abuse ang paghimo sa usa ka bana o partner nga “financially dependent” sa iyang asawa kay nawad-an na siya sa paghukom kon unsay igasto alang sa iyang kaugalingong panginahanglan.
Sama sa usa ka bana nga masuk-anon nga nimandar sa iyang asawa. “Huboa akong blouse.” Tubag sa bana, “O day.” “Huboa akong sayal.” Tubag sa bana, “O day.” “Huboa akong bra.” Tubag sa bana, “O day.” “Huboa akong panty.” Tubag sa bana, “O day.” Dayon niingon nga asawa, “Sa sunod ha, ayaw pataka og sul-ob anang dili imo.”
Kon mabuksan pagbalik ang balaod sa Violence Against Women and their Children, maayo tingali nga di lang economic abuse ang usbon ug ilakip ang mga bana ug mga partner. Maayo nga ilakip sab ang physical violence nga gihimo sa asawa ngadto sa bana o sa iyang partner.
Sama sa giingon ni Kongresista Nograles, tagsa ra ang bana nga moangkon nga under de saya siya. Kon ang gibuhat sa bana ngadto sa asawa mahimong usa ka krimen, kinahanglan nga krimen sab kini kon buhaton kini sa asawa ngadto sa bana. (edbarrita@gmail.com)