SI LYDA Jara Canson, usa ka aktibo nga feminist gikan sa usa ka pamilya sa Lucena.
Ang iyang aktibong pakiglambigit sa Gabriela, Tanikala, ug People’s Development Foundation nakapukaw sa iyang kadasig nga mobarog alang kababaihan.
Miabot siya sa Davao City aron makauban ang iyang bana, usa ka kapitan sa barko.
Dinhi niya nakita nga daghan og aktibidad ang Davao sama sa pagsulbad sa mga problema sa kakabus ug malnutrisyon.
Naghatag kini kaniya og higayon nga moserbisyo sa tawo sa mas dako nga hinungdan.
Niadtong 1972 panahon sa martial law, mao sab ang pagbalhin niya sa Davao gikan sa Quezon.
Ni Canson nga usa ka nars, boluntaryo siyang nagasalmot sa mga kalihukan alang kabus.
Niya, naimpluwensiyahan siya sa mga higalang social activists sa pagtabang ngadto sa mas nanginahanglan.
Ang usa ka nars naghatag kaniya og oportunidad nga maghatag serbisyo sa iyang komunidad.
Sud sa dose ka tuig, anaa siya na-assign sa operating room isip usa ka nars, apan mas mipatigbabaw kaniya ang paggawas gikan sa maong kahon, aron mopaambit og ayuda sa mas nanginahanglan.
Nahimo siyang aktibo sa pagduso sa katungod sa kababaihan.
Ang iyang adbokasiya sa pagtabang ug pagpanalipod sa mga babaye nga nalup-og sa panahon ni kanhi Pangulo Ferdinand Marcos.
Naghimo siya sa dako nga lakang kauban ang iyang mga kauban sa pagpahibalo ug pagtapok sa mga tawo ug pagbarug sa panginahanglan sa pagbag-o sa katilingban. Kini usa ka sinugdanan sa wala’y katapusan nga mga protesta alang sa pagbag-o.
“Nakita nako kung giunsa gipahimuslan sa militar ang among mga babaye gikan sa balita. Mao nga nahunahuna ko, kung kinsa ang nag-atiman sa kini nga mga babaye ug kadaghanan sa mga gikan sa Luzon, mao nga lima sa amon ang nag-ingon nga kinahanglan adunay usa ka kalihukan sa kababayen-an ug sa mga babaye tungod kay ang mga babaye adunay lainlaing mga kinahanglanon gikan sa mga lalaki,” matud ni Canson.
“Ang mga lalaki adunay katungod sa pagkaon, ang mga kababayen-an usab adunay katungod sa pagkaon apan ang mga babaye lamang ang sagad nga gilugos ug naapil sa kadaghanan sa kapintasan. Mga babaye lamang ang nagmabdos ug unya nanginahanglan sila daghang mga serbisyo kaysa mga lalaki,” matud niya.
“Mao nga ang atong adbokasiya, mao ang pagpagawas sa kababayen-an apan ang pagpagawas dili mahitabo kung ang nasud dili mapahigawas gikan sa pagpanglupig sa mga lider. Gawas kung ang nasud nahilayo sa tanan nga pagdaugdaug, ang mga babaye dili mausab. Mao nga ang among kalihukan naglansad sa nasud ug sa mga babaye, Kung ang tanan nga mga lungsuranon gipalaya, ang mga babaye mahimong buhian ug adunay nasudnon nga kalingkawasan,” dugang niini.
Si Canson, usa ka Datu Bago Awardee niadtong 2016, diin naghimo siya og dakong kalainan sa iyang trabaho ug kadasig sa pagserbisyo, paghatag gahum sa kababaihan.
Usa siya ka imahen sa Davao nga adunay talagsaon, dili hinakog ug ehemplo nga kontribusyon sa pag-uswag ug paglambo sa lungsod pinaagi sa mga tawo, kapanguhaan ug alang sa ilang hinungdan nga kontribusyon aron maprotektahan ang kultura sa mga Dabawenyos. (Allia Paula R. Maspiñas, AdDu intern)