TAGA probinsya ko, taga Pinamungajan, apan nakabase ko sa syudad uban akong pamilya kay naa diri akong trabaho ug mga raket. Mouli lang ko kon libre ang among weekend aron mopahuway ug makigbonding sa mga ig-agaw ug mga silingan.
Apan niadtong Lunes, lahi ang rason sa akong pag-uli. Butang ni nga di ko ganahan mobuhat apan kinahanglang buhaton.
Miuli ko pag Lunes aron pag-ugkat sa mga bukog sa akong ginikanan ug igsoon gikan sa ilang lubnganan. Habwaon kini namo ug ibalhin sa bag-o nilang pahuwayanan sa usa ka pribadong menteryo atbang sa karaang menteryong Katoliko.
Plano man gud sa simbahan nga limpyohon ang menteryo ug gub-on ang mga nitso nga nagpataka lang og panurok kay hugaw ug gubot na kaayo tan-awon.
Mga duha ka semana, gihikay nako ang mga papeles, mga dokumento alang sa paghabwa kay di man diay ingon ana lang kasayon ang magbalhin kag mga bukog. Una ang mga death certificate sa akong inahan, amahan ug maguwang nga babaye. Kinahanglan kini aron mahatagan mi anang gitawag sa iningles og “exhumation permit.”
Bisag bukog na sa imong kaliwat, mananghid gihapon ka sa munisipyo nga ugkaton kini. Kinahanglan sab ka nga mananghid sa simbahan kay sila man ang nagdala sa menteryo.
Ang nakalisod kay labing dugaya na nga namatay akong mga ginikanan ug igsoon. Ang akong inahan namatay mga siyam ka tuig pa lang ang milabay, okay ra. Apan ang akong amahan namatay sa tuig 1978 samtang ang akong maguwang babaye mas sayo pa, nag-edad pa siyag singko. Hastang simbahan di na makasubay kon asa na ilang mga death certificate.
Naabot ko sa syudad og pinangita kay ang akong amahan dinhi man nagtrabaho sa buhi pa.
Sa wa pa namo giugkat ang mga bukog, giugkat usa namo ang mga dokumento sa ilang pagkamatay. Apan sayon ra ning mga butanga kompara sa pag-ugkat na gyod mismo sa mga bukog. Hibawo ko nga dili ko andam apan kinahanglan nakong buhaton kay ang akong mga igsoon tua na nagpuyo sa gawas ug ako na lang nahabilin.
Paghuman sa rosaryo, naabot ang duha ka tawo nga among gisuholan alang sa paghabwa sa bukog. Gibungkag sa duha ang atubangan sa mga nitso. Ug pagkabangag sa mga nitso, mibuhagay ang tubig gikan sa sulod. Napuno diay sa tubig uwan ang mga nitso.
Gamit ang pala ug karas, gikuot nila ang mga bukog. Ug didto na ko mihilak pagkakita nako sa unsa na lay nahabilin sa akong mga ginikanan ug igsoon. Bisan nahumol sila sa uwan, maklaro gihapon ang pipila ka detalye sa ilang gisul-ob, ug may buhok pa ang ulo sa akong amahan.Nananghid ko kadiyot nga molakaw. Migawas ko sa menteryo ug nangitag beer.
(Ang libro nga “Ang Batang Scorpion,” koleksyon sa akong mga Superbalita kolum, mapalit sa Music Lab, tapad sa Handuraw Mango Square.)