MGA kritiko ni Pres. Rodrigo Duterte gustong ipagubat ang China gumikan niadtong aksidente sa duha ka barkong panagatan sa West Phil. Sea. Hunyo 9, 2019 ang Yuemaobinya Chinese Fishing Vessel giingong mibangga sa F/B Gem-ver Philippines Fishing Vessel gikan nga nanagat sa halapad nga kalaworan. Nahitabo ang trahedya sa Recto Bank o Reed Bank mga 150 kilometro o 93 ka milya sa isla sa Palawan nga kabahin sa probinsya sa Pilipinas. Ang West Phil. Sea o South China Sea (Ayongin Shoal) iya sa Pilipinas basi sa hukom sa United Nations Arbitral Tribunal subay sa International Law of the Sea o kalibotanong balaod sa kadagatan. Gibiyaan ang 22 ka mga tripolante sa mitiorok nga barko maayo gani kay giluwas sa Vietnamese Fishing Vessel ug gitugyan sa Phil. Navy dunggo sa ilang lugar sa Occidental Mindoro pinangulohan sa ilang kapitan Jonel Insigne.
Chinese Foreign Ministry nanalipod nga usa lamang ka ordinaryong panghitabo sa kadagatan. Apan ang mga kaatbang ni Duterte gustong ipagubat ang China lakip ni US Ambassador Sung Kim, sila Sen. Joel Villanueva, Franklin Drilon ug Panfilo Lacson. Mipabuhagay og negatibong reaksyon nga matang sa pagsurender sa China nga unta kon moduslit og gubat molaban man ang mga Amerikano ubos sa gilagdaan nga Mutual Defense Treaty tali sa US. Misaway ni Duterte nga wala moluwat og isog nga pulong sa maong trahedya.
Kahinomdoman miitsa gilayon og hait nga pamahayag si Duterte nga andam makiggubat ni US Pres. Barack Obama ug sa Canada sa ilang basura nga gihan-ok dinhi sa Pilipinas sa 2013 ug 2014. Gibalikas usab si Caloocan Bishop Virgilio David nga miingon nga ang laktod nga pagpamatay kalapasan sa kasugoan sa Ginoo ug sa rule of law.
Apan si Duterte mibaliwala sa mga pagsaway ilabina kay naghulat nga mahuman ang inbestigasyon nga pabayron ang sad-an. Nagtamod nga dili makaduslit og kaguliyang sa duha ka nasod. Kay sa gubat god walay mananaog ang tanan polos biktima. Gani sa iyang pakig-amigo ni Chinese Pres. Xi Jinping namunga. Mitabang ang China sa gubat sa Marawi ug daghang nahakot nga investments sa enerhiya, turismo, inprastraktura, agrikultura, panglawas ug telcos. Nakaani og kaayohan ang pakig-amigo ni Duterte sa karibal nga mga nasod.
Pastilan baya sa mga kritiko ni Duterte. Angay unta nilang buhaton ang pagbulig sa mga programa aron makairog sa unahan ang atong nasod nga gihabolan sa mga suliran.
(csa_1156@yahoo.com / 09064648954)