Alcea Maningo
Cangyan, Carmen, Cebu
rSA PANAHON ni Judah, usa sa mga anak ni Jacob, lahi ang kultura kaniadto. Ang babaye nga nagbaligyag dungog magtabon sa nawong.
Bisan sa higayon nga nakighilawas na siya sa kustomer dili makaila ang kustomer kaniya. Mao ni ang nahitabo sa kinabuhi ni Tamar, binalaye ni Judah.
May tulo ka mga anak si Judah nga puro lalake. Si Er, kamaguwangan. Ikaduha si Onan. Ang kamanghuran si Sheila. (Ang ngalan nga Sheila kaniadto ngalan sa lalake.) duna pa gyuy laing kustombre sa ilang panahon. Kon ang bana mamatay, ang biyuda ipaasawa sa sunod nga manghod nga lalake sa namatay. Ug ang mamahimong anak sa manghod pagailhon nga anak niadtong nitaliwan.
Si Tamar asawa ni Er. Dangtag tuig sa ilang panag-ipon namatay si Er. Wa mahibaw-i kon unsay sakit ni Er nga nikalit man lag kamatay. Ang hukom sa mga tawo nga namatay si Er sa natural nga hinungdan. Apan ang uban nagtuo nga namatay si Er kay gipatay sa Diyos, tungod kay may sala nga ang Diyos ray nasayod.
Kay maoy sumbanan sa panahon ni Judah si Tamar gipaasawa ni Onan, sunod nga manghod ni Er. Nisugot si Onan nga mangasawa kang Tamar. Apan tungod kay may pagkakuryuso sab siyag kinaiya, sa higayon maghilawas sila si Tamar, iyang ipaawas iyang binhi sa sawog. Di siya gusting makaanak si Tamar kay dili man siya makaangkon sa bata. Ilhon man ang bata nga anak ni Er. Dili siya buot nga mao kiniy mahitabo. Busa gihimo ni Onan ang ‘withdrawal’ o ‘coitus interuptus. (Gani napatik sa disksyonaryo ang pulong ‘onanism’ nga nagpasabot nga pag-usik sa binhi sa lalake.)
Sumala sa Bibliya nasuko ang Diyos kang Onan sa iyang gibuhat.
Ug gipatay sab si Onan sa Diyos. Ang sunod untang makaasawa kang Tamar mao si Sheila. Apan sa pagkabiyuda ni Tamar kang Onan, bata pa si Sheila. Mga utso ngadto sa diyes anyos pa si Sheila.
“Tamar, pangita na lag laing bana kay dugay pa mang maulitawo si Sheila,” sugyot ni Judah.
Nipauli sa ila si Tamar. Naghulat siyag napulo ka tuig aron maulitawo si Sheila. Sa pagkaulitawo ni Sheila gipapangasawa siya ni Judah og laing babaye. Ang gibuhat ni Judah nakasupak sa kustombre sa Israel niadtong panahona. Wala lang magtingog si Tamar, apan duna siyay gilaraw nga buhaton.
MIABOT ang higayon nga nabiyudo si Judah. Unya gimingaw siyag karinyo sa usa ka babaye. Misuroy si Judah sa mga hilit-hilit nga lugar sa iyang lungsod. Nakakita siyag babaye nga nagtabon sa nawong ug nag-estambay sa eskina duol sa usa ka tindahan. Usa siya ka puta, pampam o babayeng nagbaligya og dungog.
Giduol ni Judah ang babaye ug giingnan, “Pila may bayad aron matilawan ko imong kaanyag?”
“Tulo ka kanding,” tubag sa babaye.
Nagkasinabot sila ug nanulod sa usa ka kuwartong abanganan di layo sa gibarugan sa babaye.
“Unsaon man nako pagseguro nga ipadala nimo nako ang tulo ka kanding?” sa babaye nga si Tamar diay apan wa mailhi ni Judah.
“Ibilin ko nimo akong baston ug singsing,” ni Judah dungan ang paghuslo sa iyang singsing ug gitunol kini ug ang baston ngadto sa babaye.
Gipadala gyud ni Judah ang mga kanding. Apan wa madawat kay pag-abot sa sinugo sa estambayan wa na didto ang babaye.
Nadungog nga nagsabak si Tamar kay nagbaligya sa iyang dungog.
Niadtong panahona ang makasala sa ingon kastiguon ug patyon pinaagi sa pagbato. Gipatawag ni Judah si Tamar aron ipakastigo ug ipabato sa katawhan.
Sa dapit diin adto himoa ang pagsilot kang Tamar misinggit siya ug gipakita sa katawhan ang baston ug singsing ni Judah. “Ang amahan sa akong gisabak mao ang tag-iya ning baston ug singsing!”
Nanglipaghong si Judah. Unya miingon siya, “Ako ang nakasala kay wa nako si Tamar ipaasawa ni Sheila pagkahamtong na niya. Ayaw idayon ang pagbato. Papaulia si Tamar!” (KATAPUSAN)