PIPILA sa mga residente sa duha ka mga barangay sa dakbayan sa Toledo ang ningreklamo bahin sa pag-ataki sa daghang langaw sa ilang mga barangay.
Gitumbok sa mga residente ang poultry farm sa Barangay Cambang-ug nga tinubdan sa langaw, apan ang tag-iya sa naasoy nga manokan nihimakak human nituman sa tanang lagda sa kasegurohan sa panglawas.
Si Emil Oberes, anak ni Jerry Oberes, kinsa tag-iya sa poultry farm, nibutyag sa Superbalita Cebu nga nakapasar na sila sa pagsusi sa Department of Environment and Natural Resources (DENR) ug Department of Health (DOH).
Apan si Gertrudes Remegia, 37, ug residente sa maong lugar, ila na nga gipaabot ang maong sitwasyon sa ilang barangay apan hangtod karon, wala pa kini maaksyuni.
Sigon ni Remegia, duha na ka mga bata sa ilang barangay ang nangasakit human sa pagkatap sa mga langaw. Ilang pagtuo, gikan kini sa usa ka poultry farm nga nahimutang sa ilang barangay.
Si Barangay Kapitan Manuel Madrid sa Barangay Cambang-ug nitug-an ning mantalaan nga unom na ka mga sityo sa iyang barangay ang grabeng apektado sa langaw - sityo Cambang-og, Dakit, Ilag, Buswag, ug Riversmith.
Gidasonan kini ni Barangay Kapitan Richard Candilada sa Barangay Gen. Climaco, silingang barangay sa Cambang-ug, diin lima ka sityo sa iyang barangay ang naapektuhan sab sa mga langaw - sityo Proper Casoy, Mansanitas, Ongom, Tunnel, ug Avante.
Tungod sa maong reklamo, si Toledo City Mayor Marjorie Perales nipasalig nga iyang kini ipasusi sa City Legal Office ug sa City Environment and Natural Resources Office.
Matod sa mayor, sukad sa iyang paglingkod isip mayor sa siyudad niadtong buwan sa Hulyo 2019, wala pa siya’y giisyuhan og permit sa bisan unsa nga poultry farm.
“Naa nay duha ka pending applicants sometime August or September, business permit, pero na pending pa na," matod sa mayor.
Matod ni Remegia, modagan na og duha ka semana nga sila nag-antos sa kadaghang langaw sa ilang lugar.
“Daghan jud siya’g langaw hantod karon. Nag sige g’yod mig pamugaw. Mag two weeks na nga ingon-ani. Daghan g’yod ni naapektuhan kay duol ra ni sa barangay (hall), naay eskwelahan, naay mga bata,” sigon ni Remegia.
Dugang niya, sila nagtuo nga ang hinungdan niini mao ang usa ka poultry farm nga panag-iya sa mga Oberes.
Ang maong poultry farm nakapadayon sa pag-operate sugod miaging Septiyembre, human sa halos duha ka tuig nga pagkasira niini.
Si Benjamin Pinili, residente usab sa maong barangay, nagkanayon nga duha sa iyang apo ang nagkasakit tungod sa mga langaw.
“Dili na mi mangaon og lamesa kay saw-an naman mi,” dugang pa niya.
Matod ni Madrid, sa wala pa nibalik sa ilang operasyon ang maong poultry niadtong Septiyembre, nisulod ang mga Oberes og memorandum of agreement sa barangay nga kinahanglan imintinir niini ang kalimpyo sa iyang farm.
“Wala ko mo-renew ana. Ingon ko, ako sa ning i-barangay consultation kung uyon ba o dili ba. Nag-barangay consultation mi, diha ang taga poultry; unya ang mga tawo dili man mosugot, di wala man na-renew, nahunong, naabot sa legal,” dason niya.
“Karon, kay nangita man sila’g paagi, unya kay okay naman daw sa taga DENR mao niari sila nako. Gipakitaan ko’g papeles mao tong nibuhat mi og MOA,” dason niya.
Aron masolusyunan ang maong sitwasyon, si Madrid niingon nga nagpadala na sila og resolusyon ngadto sa kagamhanan sa siyudad.
Bisan iyang giangkon ang mga kalapasan sa farm sa mga milabayng tuig sa wala pa kini masirado, si Emil Oberes mihimakak nga ang ilang farm gihapon ang hinungdan sa maong mga langaw karon.
“After ato, gi-correct na tanang lapses... gi-apply og medisina,” matod niya.
“Pagniagi gud daghan man to og guba ang blower ba so ang langaw naay possibility na makagawas gikan sa sulod then ang iti sad niya. Ang usa man gud niana, ang usa ka building, conventional to siya. Mao to, usa sa measures nga among gibuhat, wala nato namo gamita, ang tunnel vent nalang among gi-open karon,” dugang sa batan-ong Oberes.
Iyang giahngop ang imbestigasyon uban sa local government unit. (B)