NAAGI ko sa dalan Sanciangko sa dakbayan sa Sugbo gahapon sa buntag. Bagang duot sa mga tawo akong nakita sa sud ug gawas nga bahin sa Cebu Coliseum. Duna diay dakong kalihukan nga gisalmotan sa atong mga pinalangga nga mga Barangay Health Workers (BHW).
Nitambong sila og Health Summit. Hibaw-i nga kining mga BHW katambayayong nato kong panglawas nay hisgutan diha sa mga barangay. Di na maihap ang mga kinabuhi nga naluwas gumikan sa ilang katakus ug gugma ngadto sa ilang tagi barangay. Mao nay giingon sa uban, sa kanunay higugmaa ang BHW sanglit sila nagpasingot pagsungko sa kabalayan aron mapatuman ang mga proframa sa panglawas. Duna man gani tambag ngadto sa mga politiko nga nagkanayon: mangilis gani ka og tawo sa imong barangay ayaw iapil ang BHW. Tungod kay di sayon kining trabahoa unya lisod kong mang hire ka og bag-o nga wa pay sakto nga kasinatian.
Ang ilang kasinatian maiy labing importante nga hinagiban pag-alkuntra sa bisan unsang pagsuway nga motumaw nga may labot ang panglawas. Mao nga moingon ko angay ug matarong lang nga atong yukboan ang atong mga Barangay Health Workers.
•••
Usa ka grupo sa BHW ang akong nahinabi. Nagpaila sila nga gikan sa Barangay Putat sakop sa lungsod sa Tuburan. Matod nila ang ilang delegasyon gipangulohan mismo sa ilang Presidente nga si Luzviminda Montecalbo.
Si Mercy Paglinawan kauban sa grupo nitug-an nga 38 ka tuig na siya nga nagserbisyo isip BHW. Ang gugma sa pangalagad maoy nagtukmod niya pagsud sa maong trabaho.
Daghang pagsulay ang iyang naagian apil na kadtong mga panahon nga bisan usa ka sentemo wa gyud siyay nadawat isip honorarium o pahinungod sa iyang serbisyo. Hangtod nga nakadawat sita ug 50 pisos. Giumentohan ngadto sa 200 pisos. Karon niabot na ni og 650 pisos. Mapasalamaton siya ug ang iyang mga kauban nga si Kapitan Roda Talaugon nahtinguha katon nga umentohan kini og 150 pusos sa sunod tuig. Sa ato pa mahimo na kining 800 pisos. Gidayeg nako ang kaaghop sa ilang mga kasingkasing taliwa sa kagamay sa honorarium. Pero ako silang gisultian nga ang angayan gyud unta nilang dawaton ibasi sa ka dako sa papolasyon. Gigamyan ra gyud ko sa 800 pisos kay ang mga BHW sa ubang barangay nitungtung naman sa 1000 pisos ang honorarium. Kong dunay mga lakang nga patas-an pa subra sa usa ka libo ka pisos matag bulan ang ilang honorarium mas maayo. Nasayran nako gikan nila nga nag-antos pa sila sa usa ka timbangan nga iserbisyo sa pito ka sityo. Kulang sab ang ilang mga gamit pag monitor sa blood pressure niadtong nanginahanglan. Ang presensiya sa ambulansiya gidamgo sab nga unta maangkon sa barangay.