NAGLIBOG ang akong amigo. Mipalit siya og tulo ka kilo nga chorizo sa Guadalupe unya gusto niya ipadala sa Tagbilaran pinaagi sa mga fastcraft nga nagbiyahian sa Cebu ug Tagbilaran.
Apan wala kini dawata sa nagdumala sa fastcraft.
Unsay hinungdan?
Dunay kasamtangan nga “ban” sa pagbiyahe sa mga baboy ug mga karneng baboy, apil na ang gitawag og “processed pork.”
Apan duna may permit gikan sa kwarantinas, mirason siya.
Mibalibad gihapon ang taga fastcraft ug wa gyod kini mosugot bisan pa kon gipakita sa permit gikan sa quarantine office.
Walay nahimo ang akong amigo ug milakaw na lang nga nagbagotbot.
•••
Matod pa niya, mipalit siya og chorizo kay gusto mokaon ang iyang asawa ug mga anak. Wala siya mopalit og chorizo aron ipakaon sa iyang binuhi nga baboy.
Nakasabot siya nga dunay “ban” sa lalawigan sa Sugbo, Bohol, Negros Oriental ug Siquijor sa pagpasulod sa mga karneng baboy ug kanang gitawag og pork processed products.
Wala siya makasabot kon nganong lisod-lisoron man ang pagpasakay sa iyang chorizo nga unta, gikan man kini sa Guadalupe ug dad-on sa Bohol unya duna pa gyoy permit gikan sa quarantine office.
Matod pa nila, safe nga kan-on ang baboy kay matod pa, dili man maapektohan ang tawo sa African Swine Fever (ASF).
Kon safe pa kini, nganong lisod-lisoron man ang pagpakarga nga unta tawo man ang mokaon ug dili baboy, mirason ang akong amigo.
•••
Kon mao kini ilang patakaran, dili ba nga sama ra sa duna nay ASF dinhi sa ato, nangutana ang akong amigo.
Gilisod-lisod man ta ani nga unta, wala man tay ASF dinhi sa Visayas, dugang nga bagotbot sa akong amigo.
Akong gitawgan si Dr. Bing Lapez nga maoy provincial vet sa lalawigan sa Bohol ug mao kini ang iyang pagpasabot.
Matod pa niya, nagtuman lang sila sa lagda sa balaod sa kwarantinas.
Gimando sa balaod, matod pa niya, nga kon mopalit ka og chorizo pananglit, kinahanglan dunay certificate o permit to operate ang nag-supply og baboy sa tig-gama og chorizo.
Nagpasabot, luwas ug walay ASF ang baboy nga gihimo og chorizo.
Unsaon man paghatag og certification o permit kon ang tig-supply sa baboy kanang gitawag og “backyard raiser?”
Dili ba nga kasagaran sa gitawag og “backyard raiser” igo man lang mopalit og mga baktin, patuboon nila kini og kon modako na kini, ibaligya ngadto sa mga komersiyante?
Kasagaran kanila, dili na mokuha og permit o certification gikan sa ilang lungsod o bisan asa nga opisina sa gobierno. Lahi kini sila sa mga gitawag og “commercial raisers” nga dunay mga papeles nga mapakita kon gikinahanglan.
Kasagaran sa mga backyard raisers, dili na maghago og adto sa National Meat Inspection Service (NMIS) kon magbuhi o kaha, magbaligya sa ilang binuhi nga baboy.
•••
Mipasabot si Dr. Bing Lapez nga sa unang mga panahon, dili estrikto ang pagpatuman sa balaod sa kwarantinas.
Tungod niini, wala na kinahanglana pa nga mokuha og permit o certification kon magbaligya na sa mga binuhing baboy.
Apan karon, tungod sa hulga sa ASF, estrikto na kaayo ang pagpatuman sa balaod.
Kon basehan ang pamahayag ni Dr Bing, klaro nga wa gyoy chance nga mapalabang ang chorizo gikan sa Sugbo padung sa Bohol.