ANG budyong, balayan sa dakong klase sa kinason sa lawod, maoy usa sa mga kahimanan sa pagkuha og atensiyon sa mga tawo sa karaang panahon, niadtong uso pa ang tribu sa mga lumad sa nasod.
Sa pagtuyok sa sibilisasyon, ang budyong hinayhinay nga nagkawala ug napulihan og bagtingan, siren o wangwang ug mega phone sa pagpanawagan o pagkuha sa atensiyon sa komunidad.
Apan nasayod ka ba nga dunay komunidad sa bukirang dapit sa dakbayan sa Sugbo nga pabiling nigamit og budyong?
Kini ang kapilya ni San Roque sa hilit nga Sitio Buwacaw sa Barangay Toong, bukirang sakop sa dakbayan sa Sugbo.
Ang naasoy nga kapilya ubos sa Mary Help of Christian Parish nga nagbase sa Barangay Buhisan, laing bukirang barangay sa dakbayan.
Ug matag Dominggo o ubang adlaw nga dunay katilingbanong pag-ampo sa kapilya, ang tingog sa budyong maoy mopatapok sa mga magtutuo.
Si Fr. Mhar Vincent Balili, kura paroko sa Mary Help of Christian Parish, niingon nga sa unang higayon natingala nga budyong ang gigamit sa mga residente busa iyang gi-post sa Facebook.
“Nahimo ning unique nga kapilya kay ang ilang pagtawag sa mga tawo kay dili komon nga pagtawag nga pareha sa laing kapilya. Nigamit sila og budyong aron pagtawag. Una nakong kita na-surprise ko kay sa salida ra ko ni makit-an apan, dinhi mao ni ilang gigamit arong pagtawag sa katawhan aron magpundok sa kapilya,” matod ni Balili.
Apan alang sa mga tawo sa dapit, dili kini talagsaon. Mao kini na kini ilang nandan ug namat-at sa buot .
Matod ni Francisca Ubanan, 61, lider sa kapilya, matag higayon nga naa silay kalihokan sa kapilya, ang budyong ang ilang gamiton pagtawag sa ilang mga residente.
“Mao na among namat-an og kahayag nga sa among pagtubo, naa nanang budyong. Sa bisag unsang kalihokan sa among kapilya, sa among komunidad diri sa buwacaw, kana gyud ang among budyong gani,” matod ni Ubanan.
Gawas sa misa o katilingbanon nga pag-ampo, ang budyong gamiton nila dunay miting kapilya.
“Sa gagmay pa ming bata, magrosaryo mi dinha. ang itawag gyud sa maong katikista kay ang maong budyong,” dugang niya.
Sigon usab ni Ubanan nga ila na usab gibansay ang ilang kabatan-onan nga mogamit sa nahisgotang budyong aron gamiton usab nila sa kung aduna silay ipahigayon nga tigom.
“Dili sila makuyawan kay wala man sila naanad nga naay duotan nga mahitabo kon motingog ang budyong. Kon motingog na ang ilang naandan kay naay kalihokan sa simbahan, maminaw na sila,” dason niya.
Atol sa wali ni Fr. Balili, siya nipaambit nga ang maong budyong bahandi sa ilang komunidad nga angay tipigan isip buhing saksi sa ilang kasaysayan.
“Lupigan ninyo ang katong naa sa syudad, mga dato (ray dunay budyong) kamo naa moy budyong,” saysay ni Balili, kinsa nipasabot nga butang nga dayadayan sa mga aduhan ang budyong.
Si Fr. Balili nanghinaot nga ang maong budyong ampingan ug padayong makapahiusa kawtahan sa sityo.
Ang maong budyong limpiyohan sa mga deboto ug anaa kanunay gibutang altar sa kapilya.
Unsaon pag-adto sa Sitio Buwacaw?
Mosakay sakyanan, pribado o habalhabal, gikan sa Barangay Busay. Subay sa angaton ug lugsungog dan apan sulod lang sa 15 minutos nga biyahe, moabot sa usa parking area gitawag nilang Palakahan aron ibilin ang sakyanan.
Gikan sa Palakahan, maglakaw na usab og sulod sa 30 minutos agi gihapon sa angaton ug lugsungon nga dan ug molabang pa og duha ka mga sapa.