NALIPAY kaayo ang magtiayong Hamy-Kolasa dihang nakatrabaho na ang ilang anak nga dalaga nga si Gloria sa Fairchild Philippines sa Mactan Export Processing Zone (MEPZ) sa dakbayan sa Lapu-Lapu tungod kay aduna na may makabangkilya kanila sa panginabuhi.
“Ayaw gyud una pagsud sa kaminyuon, Inday, ha, kay naa pay upat mo ka manghod nga nagtungha,” pahimangno ni Mama niya Kolasa.
“Mao kana, Inday, kay ang akong suweldo sa shipyard igo-igo ra gyud tawon sa atong pagkaon ug ubang panginahanglan sa balay,” dason sa iyang Papa Hamy.
“O, lagi, Pa, Ma, dili kamo mahigawad,” pasalig ni Gloria.
Kugihan kaayo si Gloria nga mituman sa iyang mga gimbuhaton sa kompaniya isip operator. Matag suweldo motunol gyud siya sa iyang inahan ug magbilin lang siya og badyet sa iyang mga kinahanglanon lakip na sa inadlawng pamilete.
Apan sa pagpanglabay sa mga adlaw nahimong suki ni Gloria ang drayber sa traysikol nga si Mateo. Kini na ang mohatod ug mokuha kaniya sa MEPZ. Gawas kang Gloria aduna pay laing mga suki si Mateo apan kutob ra kini sa merkado, sukwahi sa kang Gloria nga ihatod gyud sa drayber ngadto sa ilang balay sa Looc.
Nahibawo sa maong kahimtang, giabot og kabalaka ang ginikanan sa dalaga. Nahadlok sila nga ang pagsakay-sakay ni Gloria sa traysikol ni Mateo mosangko sa pagminyo niini og sayo.
“Nangulitawo ba nimo na si Mateo, Inday?” Usa ka higayon nangutana si Mama Kolasa.
“Wa man, Ma, apan morag adto gyud paingon kay sa akong tan-aw, may gusto man siya kanako.”
“Kuydawo, ha, kon mopatol ka kaniya. Hibaw-i baya nga wa pa makahuman sa pagtuon ang imong mga igsuon.”
Apan nabaniog na lang sa ilang barangay ang panaghigugmaay nila ni Gloria ug Mateo. Gani, di na man papletihon ang dalaga sa ulitawo. Ang maong sitwasyon nakapasuko kaayo sa ginikanan ni Gloria. Gimandoan nila kini nga buwagan ang lalake.
“Unsa may makuha nimo anang lalakiha? Usa lang ka drayber sa traysikol! Sus, kanimo, Gloria!” ni Mama Kolasa niya.
“Kon magminyo ka man gyud, Inday, ayaw anang tawhana, uy! Pangitag tarong ug kasaligan nga lalake!” dason usab ni Papa Hamy niya.
Apan gipalapos lang ni Gloria sa pikas dawunggan ang gipanulti sa iyang ginikanan kay nagpadayon man siya sa iyang lupad uban kang Mateo. Alang niya, si Mateo ang gitudlo sa iyang kasingkasing, busa bisan unsa pay mahitabo iya kining unungan.
Unya usa niana ka gabii mao na lang ang kabalaka sa magtiayong Hamy-Kolasa kay wa na man mahiuli si Gloria. Naabtan na lang sila og tungang gabii sa pagpinaabot apan way Gloria nga mitunga.
Buntag na nga nahiuli ang dalaga. Gitagbo dayon siya og kasaba sa iyang Mama Kolasa. Wala makapugong ang inahan ug iyang hisagpaan ang anak.
“Pasayloa ko ninyo, Ma, Pa! Unsaong gipugos man ko ni Mateo pagpauban sa ila sa Canjulao,” ni Gloria nga naghilak.
“Mao na kanay bunga sa libreng sakay, libre usab ang pasakay!” ni Papa Hamy niya nga mibundak sa pulong ‘pasakay’.
“Unya unsaon man ini karon nga gisurender na man nimo ang bandera sa Bataan?” ni Mama Kolasa niya.
“Mipasalig man si Mateo, Ma, nga moanhi siya karon uban sa iyang ginikanan.” (KATAPUSAN)