DAKONG kalipay sa tag-iya sa usa ka mahinungdanong butang nga mahibilin sa taxi apan iuli sa drayber. Daghan pa gyung mga drayber nga honest. Morag motto sa Brotherhood of Christian Businessmen and Professionals (BCBP) nga, “Be Honest even if others are not, even if others will not, even if others cannot.”
Apan tinuod ba kining “lost and found rule” o ang “finders keepers rule” nga kadtong makakita sa usa ka butang mao na ang tag-iya? Gitubag kini sa Article 719, New Civil Code of the Philippines. Di dayon mapanag-iya sa nakakita ang maong butang. Mosubay pa sa usa ka proseso ug maghuwat sa tukmang panahon.
Ang maong balaod nagkanayon, “Whoever finds a movable, which is not treasure, must return it to its previous possessor. If the latter is unknown, the finder shall immediately deposit it with the mayor of the city or municipality where the finding has taken place.”
Ang nakakita sa butang nga nawala kinahanglan nga mouli niini ngadto sa unang naghupot niini. Kon wa mahibaw-i ang tag-iya niini, ang maong butang kinahanglan nga ideposito sa mayor sa syudad o lungsod diin makit-i ang maong butang.
Unsa man ang epekto kon ang nakakita sa butang mapakyas sa pag-uli sa maong butang ngadto sda tag-iya niini? Ang kapakyas sa pag-uli sa butang kinit-an tugbang sa kasong pagpangawat.
Ang Article 308, Revised Penal Code of the Philippines, nagkanayon, “Who are liable for theft — Theft is committed by any person who, with intent to gain but without violence against or intimidation of persons nor force upon things, shall take personal property of another without the latter’s consent.”
Mao kini ang unang kahulugan sa pagpangawat – ang pagkuha sa butang sa laing tawo sa way pagtugot niya alang sa imong ganansiya ug sa wa paggamit og violence, pagpanghulga ug kusog.
Apan ang samang balaod nag-ingon usab, “Theft is likewise committed by: 1. Any person who, having found lost property, shall fail to deliver the same to the local authorities or to its owner.”
Sa ato pa, kawat gihapon kon ang usa ka tawo nakakita og butang nga nawala ug napakyas siya sa pagtugyan niini ngadto sa mga awtoridad o pag-uli sa maong butang ngadto sa tag-iya niini.
Unsa man ang pagabuhaton sa mayor? Kinahanglan nga iya kining ianunsyo sa publiko sud sa duha ka managsunod nga semana. Kon ang maong butang di mahipusan og dugay, ibaligya kini sa usa ka public auction walo ka adlaw human kini mapublikar.
Apan mahimo gihapon nga makapanag-iya ang nakakita sa maong butang. Human sa paglabay sa unom ka buwan gikan sa pagpublikar unya wa magpakita ang tag-iya, ang butang ihatag ngadto sa nakakita niini. (edbarrita@gmail.com)