MATOD sa panultihon nga ‘ang huna-huna ra sa boang nga tawo o patay nga tawo ang dili ma-usab’. So, normal ang huna-huna o paminsar ni Presidente Rodrigo Duterte gumikan kay nausab ang iyang huna-huna. Kabahin kini sa pagbukas pagbalik ug pagpadayon sa naputol nga sabot-sabot alang sa peacetalks tali sa kagamhanan sa Pililinas ug Communist Party of the Phililippines/New People’s Army ug National Democratic Front (CPP/NPA-NDF). Gusto na usab sa Presidente nga mapadayon ang peacetalks aron kahatagan og kasulbaran ang problema sa insurgency.
Pila na ka higayon nga nahunong ug na-uktaba ang sabot-sabot alang sa kalinaw gumikan sa pipila ka mga rason. Ang katapusang sabot-sabot nahunong sa unang bahin ning tuiga human mi-undang ang habig sa kagamhanan gumikan kay nakita nga di sinsero ang habig sa mga komunista sa dihang nagpadayon sila sa pagpangataki sa military outposts ug civilian communities sa Mindanao.
Nirebenta usab ang habig sa mga rebelde sa dihang gi-apil ang ilang grupo sa listahan sa mga terorista. Ilang gipasanginlan si Duterte nga na-kontrolar sa kagamhanan sa Estados Unidos. Unya nagka-initay sa ilang tinubagay sila si Duterte ug founding chairman sa CPP/NPA, Jose Maria Sison, nga magbase sa The Netherlands.
Na-organized ang CPP-NPA niadto pang 1968 ug nakig-away sa atong kagamhanan sa tumong nga ma-usab ang sestema sa atong panggobiyerno ngadto sa kumunismo. Gihimo ang unang sabot-sabot atol sa pangagamhanan ni Presidente Cory Aquino aron kahatagan og tuldok ang problema.
Dayon sa panahon ni Fidel Ramos, Joseph Estrada, Gloria Macapagal Arroyo, Noynoy Aquino ug karon ni Duterte. Makab-ot gyud kaha ang gitinguha nga kalinaw? Ang pangutana nganong wala kini magmalampuson? Gumikan ba sa kakuwang sa sinsiridad sa duha ka habig? Ang mga rebeldeng komunista nangayo og mga kondisyon nga imposible nga mahatag sa kagamhanan. Morag halos tukbon di lang ang palad sa kagamhanan kon dili entiro kamot na sa lehitimong pangagamhanan sa nasud. Manghinaot ta nga kahatagan og solusyon kini aron malinawon na ang nasud. Dili man karon apan sa umaabot nga henerasyon. (bobbygnalzaro@gmail.com)