MANO nga oras laengen ti palabsen, Paskuan, appomi. Ngem imbes a sumalibukag koma met ti rupa ken panawen...kasla adu pay laeng dagiti kaulpan a makasamben. Adu dagiti riper a pakaisalatan ti panagragsak inton Paskua.
Ngamin adu dagiti simngat nga eksena a rumbeng nga intay man biit sukayen tapno dinto ketdi sumursurot a padagsen iti isusungad met ti pagsukat ti tawen. Apruven, pards isu nga intay man bukitkiten dagita nga anglem ti nasayud koma a Paskua ken Baro a Tawen:
***
Sakbay gayam iti amin, iti nagan daytoy nga espasyo, yebkasmi man ti naimpussuan nga inkam pannakipagrikna kadagiti napawan daydi nasinged a pagayamtayo a da: Sigud a GSO Department Head Romeo Concio ken Sigud a gobernador ti Benguet Nestor Fongwan. Sadino man ti ayanyo itan, gagayyemmi... didakayto malipatan iti kinatao ken nagappuanan.
***
Maikadua, sakbay iti pannakasukisok kadagiti kontrobersiya, ti inkam met pangibalangat iti nabara ken dumardarang a panagtamedmi kadagiti amin nga atletatayo a taga-Cordillera a nakaiyawid iti 21 gold, 21 silver ken 10 a bronze medals iti kalkalpas laeng a 30th Southeast Asian Games.
Mabalin nga adu kadagiti kailiantayo ti naklaat iti pigsa ken laing ti Team Codillera iti impakita dagiti atletatayo iti likud nga addatayo iti kabanbantayan.
Ngem no sibibiag daydi lolok, agdir-in daytoy ket ipukkawna nga: “Dagiti mamaingel a tuodtayo ket nagtaud kadagiti kabanbantayan! Isuda ti muhon ken sarikedked ti pigsa ken kired dagiti nagawan a bannuar ti pagilian. Agbiagkayo nga atleta ti Cordillera!”
Medyo naitalimeng gayam ti pammateg ken respeto daydi lolok kadagiti atleta.
Sayang ta idi inasawana daydi lolak, maymaysa ti sports nga ingraduarna: paangat ti lawalawa! Ulitenmi manen...iti nagan daytoy nga espasyo... ti inkam panagtamed ken pangsaludo iti nagappuanan dagiti atleta ti rehiyon Cordillera. Pakaidayawan ti rehiyon ti laingyo a dinto kalipatan!
***
Iti Maguindanao Massacre (iti pannakaisursurat daytoy nga epasyo) addan dagiti nasenstensiyaan. Kas koma kada Datu Andal Ampatuan Jr., Zaldy Ampatuan ken dadduma pay...napatawan iti reclusion perpetua idinto ta adda met dagiti na-acquit.
Naibilinen iti Bureau of Jail Management and Penology a mawaya-wayaanen dagiti naabsuelto ti kasoda idinto ta agtalinaed iti pagbaludan dagiti kumbiktado. Iti tallaong a simmaksi iti pannakaipaulog ti resulosyon iti nakuna a kaso...nagduduma a rikna ti namonitor. Natural nga iti benneg dagiti biktima ti masaker...nakariknada iti umdas a hustisya nupay iti benneg dagiti maatap a nakassuan ket ti kabaliktad dayta a rikna.
Mailagip a ti pagteng ket napasamak idi Nobyembre 2009, sangapulo a tawenen ti napalabas a nakatayan ti limapulo ket walo a nakairaman iti 32 a taga-media.
Nakasaksakit ken nakas-ang ti nakuna a pasamak a maituding a kakaruanen a krimen ken pammapatay iti nagan ti pulitika ditoy Pilipinas. Dayta met a pagteng ti kakaruan a krimen kontra kadagiti taga-media iti intero a lubong.
Saludsod: Kalpasan iti pannakaiyulog ti desisyon ti korte... aniapay ngata dagiti sumaruno a mapasamak? Natural nga agapela dagiti saan a kuntento iti desisyon ti pangukuman. Kinapudnona, saggaysa kadagiti counsel wenno abogado dagiti napatawan iti pannusa ti nagkuna nga agipilada iti motion for reconsideration iti korte.
Analysis: Adu ti nagkuna a dinto kanon maulit pay ti napasamak a Maguindanao Massacre. Saan kano nga aramid ti tao daytoy no di ketdi sairo. Arasaas met dagiti dadduma: No koma ta adda death penalty...rumbeng kano koma a “firing squad” ti maipataw kadagita a nakumbiktar.
Iti panangsurottayo iti proseso...adu kadagiti nairaman iti kaso ket otoridad.
Mainayon pay iti report a nangipaulogen ti korte iti pammilin kadagiti kumbiktado nga inda bayadan dagiti danyos nga inaramidda kadagiti pamilya dagiti biktima. Dayta ti rumbeng.
Iti nagan daytoy nga espasyo...ti inkam panagtamed iti Quezon City Regional Trial Office Branch 221 Judge Jocelyn Solis Reyes iti naunday a panawen nga inda panangsukay iti Maguindanao Massacre. Ikararagtayo a sapay koma ta dinton maulit pay ti kastoy kagrabe a krimen.
***
Nasaem met a makasugkar ti karirikna ita dagiti empleado ti gobyerno kalpasan a nairakurak a maaddaanda kano iti salary increase iti umay a tawen.
Ngamin no matuloy kalpasan a mapirmaan ni President Duterte ti linteg... umawat tunggal empleado ti gobyerno iti kanayonan a sueldo a P500 kada tawen manipud 2020 nga agingga inton 2023. Suma-total ti P2,000 a salary increase-da iti uppat a tawen.
Tsk, tsk, natural...adu ti agngemngem ken makapungtot nangruna kadagiti nababa pay laeng ti sueldoda iti binulan. Nakarkaron nga adu kadakuada ti nasimbron gapu iti lagip nga itay kallabes pay a tawen ket naingato (dublado) ti sueldo dagiti puppulis.
Adda pay nagkuna nga adda iti ahensiya ti agrikultura: Nia koma kano ti nagdumaan dagiti pulis iti trabaho dagiti adda iti agrikultura. Seguridad ti taktakderan dagiti otoridad.
Saan aya kano a seguridad iti makan ken panagbiag dagiti umili ti salsaluadan met dagiti adda iti agrikultura. Kasta met kano dagiti adda iti edukasyon.
Seguridad iti umno nga edukasyon dagiti annak ken pulitayo ti salsalluadanda ngem kaskasdi a nababa ti sueldoda iti binulan. Nakarkaron ti pasidumri ti kaadduan iti nairakurak nga umawat gayam dagiti empleado ti Lower House iti sag-P150K (one hundred fifty thousand) bunos ita a Chrismas season.
Tsk tsk... kunada, asla saan sa a balanse, pards. No koma kanta...silang wenno sinto-nuebe.
***
Immani iti nagduduma a reaksiyon ti pammilin kadagiti ahensiya ti gobyerno para iti simple kano a panagselebrar ti Paskua ken maiparit ti arak kadagiti party-da. Kuna dagiti praktikal: Rumbeng laeng a simple lang. Idonarda laengen ti gastuenda kadagiti nakalamedad a kailian.
Kuna met dagiti dadduma a nabayagen dayda a pammilin uray kadagiti naglabas pay nga administrasyon. Ti angpepna, saan met a maipatpatungpal.
Kuna dagiti mahilig iti ragragsak: Natamnay kano ti rambak (Christmas party) no awan mainum. No di ketdi ti rumbeng kano a maiparit ket ti panag-solicit kadagiti tao ken negosyante tapno maaramat laeng daytoy iti Christmas party, sampitaw met dagiti moralista.
Adda met singasing ti maysa a managpanunot: imbes a maiparit dagita nga arkos ti pasken ken ragragsak, Paskua met...apay di la kadin makailatang ti gobyerno (kano) iti pondo a pagpaskuaan dagiti empleados kas koma iti gift checks vouchers tapno mas naragragsakda met.
Ipidegda pay koma ti panagpulitika iti kastoy a panawen no di ketdi ti pudpudno a rikna ken kaipapanan ti paskua koma ti inda yabrasa kadagiti umili nangruna kadagiti empleadosda.
Ngem kuna met dagiti tumaltalunton (kano) iti nalinteg a dalan: Didanto pay maibawal ti yaadu dagiti Intsik ditoy pagilian...”arakto” ketdin! Pwe! He, he...sus ama...amangan ta umadu pay dagiti tabbaaw, medyo umiskapotayo ketdin, pards.
Naimbag a Paskuatayo amin appomi! Adios mi amor, ciao, mabalos!