NIADTONG Hulyo 15, 2019, gipirmahan ni Presidente Duterte aron mahingpit nga balaod ang Safe Spaces Act o Republic Act 11313 o kining Anti-Bastos Law. Ubos sa maong balaod, ang legislative bodies sa mga lokal nga kagamhanan mopasar og ordinansa alang sa kompletong detalye ug compliance sa nasudnong balaod.
Niadtong miaging semana, napasar sa konsiho sa Dakbayan sa Sugbo ang ordinansa nga nag-comply o mando ning maong balaod. Gitawag gihapon kini og Safe Places Ordinance nga gipangamahanan nila ni Konsehal Dave Tumulak, Alvin Dizon ug Lea Japson.
Unsa man kining maong balaod? Nagpalapad kini sa anti-sexual harassment law labi pa ang pagbugal-bugal sa kababayen-an. Nagtumong kini sa gender-based sexual harassment sa public places sama sa mga kalsada, pribadong lugar, bukas abre sa katawhan, mga sakyanan ug bisan sa mga buhatan ug mga eskuwelahan.
Ginadili na ang pagpanaghoy sa kababayen-an (kanang tuno nga wow sexy), sitsit, balikas, pagluwat og mga lupong nga maka-insulto sa tawo labi pa sa babaye o bisan mga bayot. Sama sa ‘tambok man ka, Day’, ‘bayot nagdala sa ulan’, ug uban pa. Kanang motutok ka sa babaye nga nagdala og ‘come here’, mo-insister ka sa babaye nga mangulitawo bisan og dili siya gusto nimo, mosunod-sunod sa babaye ug bisan mamugos ka nga mangutana o mokuha sa address. Bisan gani imong kiyud-kiyuran ang babaye kon magsayaw mo o magpasi-aw og mga bastos o kanang ‘green jokes’, puwede kang makiha.
Daghan pa kaayong ginadili. Morag di na ka halos patan-awon o modayig og babaye labi kon wa makagusto kanimo. Unya dili lang ang nakasala maoy makiha, maapil usab ang tag-iya sa establisamento o opisina, sakyanan ug eskuwelahan kon dili mo-imbestigar kon adunay moreklamo. Ug kay balaod, nagtangag og silot. Multa ug priso pa ra ba ubos sa ordinansa. Multa nga P1,000 sa first offense ug community service ingon pa-seminaron ang akusado; P2,000 sa second offense ug pagka-priso og 11 ngadto sa 30 ka adlaw og P5,000 ug pagka-priso gikan sa usa ka buwan ngadto sa unom buwan sa third offense. Mas dako ang silot kon ikiha ubos sa national law. Mao nga magbantay na ta. (bobbygnalzaro@gmail.com)