INAY maglipay niadtong Pasko human natawo ang ilang ikaduhang anak, pagbangotan na hinuon ang gibati ni Joselito Sabayog Jr., 28, taga Casia, Bankal, Dakbayan sa Lapu-Lapu.
Kini human nga nakabsan sa kinabuhi ang iyang kapuyo nga si Maribel Entera, 26, human nanganak sa ilang ikaduhang anak, tungod sa grabeng bleeding o pagdugo.
Nasubo ni Sabayog tungod sa iyang pagtuo nga mabuhi pa si Maribel kon giatiman pa dayon sa mga doktor sa ARC Hospital sa Brgy. Agus diin kini gidala human manganak sa Paanakan Center.
Apan matod ni Sabayog dugay giatiman ang iyang kapikas sa tambalanan gumikan kay gipangayoan una siya og downpayment nga P35,000.
Nanghimakak ang usa ka opisyal sa tambalanan sa pasangil ni Sabayog kay giatiman dayon sa ilang mga doktor si Entera.
Bisan tuod kon naandan nga mangayo og downpayment, ang mga doktor sa ARC Hospital mitabang gilayon nga way pangutana kon naka down ba kini o wala.
Matod ni Sabayog nga duna siyay kwarta, apan nahabilin sa Paanakan ang bag nga gisudlan niini sa pagdali-dali.
Iya pa kining gipakuha sa iyang mga kabanay aron dunay ika-down. Gawas pa niini, way pundong bag sa dugo ang tambalanan nga mao untay gamiton sa pagpaubos sa operasyon ni Entera.
Butang nga gikwestyon ni Sabayog sanglit usa man unta kini ka pribadong tambalanan.
Kinahanglan pa siyang maoy mokuha sa lima ka bags sa dugo sa Philippine Red Cross sa Brgy. Gun-ob aron mapaubos unta si Maribel sa operasyon sanglit usa ka bag ra ang pundo sa tambalanan. Apan human niya makuha ang mga bag sa dugo ug mobayad na unta sa downpayment, namatay na si Maribel.
“Niana ko nga ang kwarta paingon pa iapas ra nako. Kanang ang importante lang ani ma-paid ni siya kay maoy pangayuon sa ER. Mao tong gi okay-han ra siya nga ipaapas ang kwarta para masugdan ang opera. Pero sige gihapon sila contact sa ER kon naka paid ba gyud ko. Mao niana ko nganong wala man gyud mo moaksyon gihapon sa ako pares nga daghan ra ba ang dugo nawala niya. Sige ko tan-aw sa monitor nga sige paubos pero giingnan man ko sa doktor nga ayaw ka ratol kay normal ra na, Sir. Mao to pagka taod-taod, ni shutdown iya lawas. Didto pa sila nagkara-kara og taod og mga gipang-inject, para trigger sa kasing-kasing ba na,” matod ni Sabayog.
Nianang Disyembre 25 sa alas 7 sa buntag gidala ni Sabayog si Entera sa Paanakan Center gumikan kay padulong na manganak. Tuod man nanganak kini sa Paanakan nga way kakulian kun normal delivery.
Apan human sa pipila ka minutos, naalarma ang mga midwife nga miatiman gumikan kay nagsige kini og bleeding hinungdan nga gi-refer sa labing duol nga tambalanan nga mao ang ARC Hospital.
Sa nadangatan sa iyang kapikas, nangayo si Sabayog og hustisya kay nagpabaya ang mga doktor nga miatiman niini.
Mihimakak
Apan ang kadagkuan sa ARC Hospital sa ilang bahin mipadaplin sa pasangil ni Sabayog.
Matod ni Dr. Mary Jean Loreche, hospital administrator, normal ra nga pangayoan si Sabayog og downpayment sanglit kini pribadong tambalanan.
Pag-abot pa lang sa pasyente sa ilang tambalanan alas 8:45 sa buntag, dali kining giatiman sa mga doktor sa emergency room nga wala magtagad kon nakabayad na ba kini sa downpayment o wala.
Gawas pa niini ,grabe na ang bleeding kun pagdugo sa pasyente dihang niabot sa tambalanan hinungdan nga kinahanglan pa nila nga ipa-stable una sila mohimo og sunod nga aksyon sama sa pagpaubos sa operasyon.
Sa pag-abot sa pasyente sa ilang tambalanan ubos na kaayo ang blood pressure nga anaa sa 60/40 gumikan sa grabeng bleeding hinungdan nga kinahanglan nga ma-abunohan ug dugo dayon.
Tungod kay wa man silay igong dugo niadtong tungora, dali silang nanawag sa Philippine Red Cross alang sa 5 ka units nga dugo nga gikinahanglan alang sa pasyente.
Kon nganong dugay kini nga nakuha ni Sabayog human ila kining giingnan sa pagkuha, wa na silay kasayuran kalabot niini.
Ila usab gitagaan og opsyon si Sabayog unta nga ibalhin si Maribel og laing tambalanan nga aduna dayon dugo nga magamit.
Dugang ni Loreche nga gumikan kay nakasabot sila sa sitwasyon ni Sabayog, sila mismo nitanyag niini sa pagkuha sa lawas sa iyang kapikas bisa’g dili kini makabayad una sa bayranan aron maatiman ang lawas niini.
Apan giingong mas gipili ni Sabayog nga mobayad sa bayranan hinungdan nga ilang gitagaan og discount.
P36,000 unta ang bayranan ni Sabayog apan ila lang gipabayad og P31,000.
“The doctor cannot operate also on the patient na hindi stable. Nobody, no same doctor would offer it on a patient nga whose blood pressure is going down and down. Hindi naman kasi siya kaagad pumunta para kunin yung dugo,” pagpasabot ni Loreche.
Hayan makasuhan
Posibleng mag-atubang og kasong kalapasan sa Anti-Hospital Deposit Law ang ARC Hospital kon mapamatud-an nga wa giatiman ang pasyente human wa maka-deposit ang kapuyo. (Dugang ni HBL)