HUMAN mimando ang nasudnong kagamhanan og travel ban sa mga Chinese ug Taiwanese national dinhi sa nasud gumikan sa gikalisangan nga Coronavirus disease (Covid-19), karon ang kagamhanan sa lalawigan sa Sugbo minando usab og ‘travel ban’ sa mga baboy gikan sa Mindanao gumikan sa gikabalak-an nga African Swine Fever (ASF) nga motakboy sa mga baboy. Hinoon, gilibkas na sa kagamhanan ang travel ban sa mga Taiwanese.
Una nang mipagawas og excutive order si Gov. Gwen Garcia nga i-ban ang mga buhing baboy ug mga produkto niini gikan sa Luzon human makompirmar nga mitakboy na ang ASF. Dayon iya na usab nga gipa-ban ang mga baboy gikan sa Davao region human usab masuta nga naka-apekto na ang virus sa maong lugar. Gani aduna nay gipamatay nga kapin sa libo ka mga baboy sa Davao Oriental nga natakbuyan sa ASF. Indefinite o way kinutuban ang pag-ban hangtod molurang ang tanan.
Sa miaging adlaw, mipagawas na usab og laing executive order si Garcia nga nagdili sa pagpasulod dinhi sa lalawigan sa Sugbo ang mga buhing baboy, karne ug produkto niini gikan sa entiro isla sa Mindanao balig 90 ka adlaw o tulo ka buwan. Ug gumikan nini, dako ang posiblidad nga aduna nay shortage o pagkuwang sa supply sa baboy dinhi. Ang Mindanao labi pa ang General Santos City usa sa mga nag-supply og baboy sa Sugbo.
Apan mi-alma ang taga Department of Agriculture (DA) nga adunay jurisdiction niini kay di tibuok isla sa Mindanao ang naapektuhan. Aduna say kaugalingon nga guidelines ang DA nga ilang gisunod pinasikad usab sa kamanduan sa ilang uluhang buhatan o base sa pag-estudyo sa ilang mga experts. Aduna silay gitawag nga ‘zoning plan’.
Matod pa ni DA 7 Regional Director Atty. Salvador Diputado, kinsa kolumnista usab ning pamantalaan, nga ubos sa ilang lagda, ilang gi-classify ang mga lugar sa zoning nga morag color coding. Ang mga lugar ubos sa ‘red zone’ maoy ‘hot zone areas’ base sa gidaghanon sa mga baboy sa lugar nga natakbuyan. Kon ‘dark green zone’ buot ipasabot nga wa pa takbuyi og ASF. Unya di man tanan lugar sa Mindanao naapektuhan? Di free zone pa ang uban. Nganong gi-package man ni Gwen ang ban? (bobbygnalzaro@gmail.com)