Renato S. Pono, Sr.
Mantuyong, Mandaue City
ELEKSYON na usab! Apan ang lungsod sa Kausaban wa gyud mausab. Anugon lamang ang ngan sa lungsod. Nagmika. Nagduka ug wa molambo. Giunsa kini pagdumala sa ‘amahan’ sa lungsod nga si Mayor Agaton? Ug kay nagkaduol na man ang eleksyon hayan nga wa gihapoy kontra ang mayor.
Way niparang sa mayor sa iyang ikaduhang termino. Ug karon nga maoy katapusan niyang termino tingalig wa gihapoy moparang kaniya. Mahadlok ang mokontra sa mayor kay kuwartahan kini. Sa unang paglansad ni Agaton nagbaha ang iyang sapi. Wa ug tuo ang pinalitay.
Sa tibuok lungsod si Dikoy lamang ang wa moduko sa iyang ulo. Bugtong siya ang kritiko sa mayor. Unsay mga kalihukan sa mayor nga di niya maayunan iya kining ibandilyo ngadto sa mga tawo ang iyang pagsupak ug pagpasabot. Di siya gusto nga ilaron lamang ang katawhan sa mayor.
Si Dikoy ang sulo nga nagaiwag sa mga kabaranggayan. Adlaw-adlaw siyang motungas ug mobisita sa mga molupyo sa baryo. Iyang estoryahan, pasabton ug pangutan-on sa nag-unang problema nga angayan sa dinalian nga pagtagad. Iya kining gihimo bisan way piniliay. Sama sa kakulang sa mga lawak-saringan ug mga lingkuranan. Kulang sa tubig nga mainom. Way maayong karsada paingon sa kabaranggayan. Ang mga kabataan way sustansiyadong mga pagkaon. Wa masumpo ang tigbakay ug ubang mga sugal. Mikuyanap ang gidiling drugas ug daghan pa.
Daghang nangalipay sa gibuhat ni Dikoy. Nahigmata ang katawhan. Busa miawhag sila kang Dikoy nga palansaron kontra ni Mayor Agaton. Si Dikoy dugay nang naghunahuna nga mosakbang sa mayor apan wa siyay ikagasto sa kampanya.
“Andam kami motabang kanimo, Dikoy, bisan wa kay kuwarta, basta lansar lang gyud!” maoy pasalig sa mga tawo.
“Unya lagi, mabuta man kamo sa kuwarta sa mayor!” ni Dikoy.
“Among dawaton apan kuprason! Kay og mobalibad mi sabton sa mayor nga mikontra mi kaniya,” maoy pasabot sa mga tawo.
Si Mayor Agaton nakigkita kang Dikoy human masayod nga kini makigkontra kaniya ning piniliaya.
“Mokontra ka diay nako, Dikoy?” matod sa mayor.
“Suway ra god ning ako, Mayor, og unsay bation sa mapildi,” tubag ni Dikoy uban ang hilaw nga pahiyom.
ADLAW sa botasyon. Bibo ang mga tawo ni Mayor Agaton. Ngisi ngari. Yango didto. Apir diri. Langas sila kaayo. Morag nakabaling og daghang isda. Ang kampo ni Dikoy hilom kaayo, way daghang sulti, isigduko lang ug way nagpasabot nga tua sila dapig kang Dikoy. Nag-iyahay silag dala sa ilang kaugalingong mga pagkaon. Dili sama sa mga tawo sa mayor nga ‘pack lunch’ ang mga pagkaon, bugnawng sopdrink ug tubig.
Humag botar sa mga tawo namauli dayon sa ila. Ang mga lumalaban ni Dikoy nagpabilin nga mabinantayon sa matag presinto. Si Mayor Agaton wa mobuhig kuwarta kay nasayod siyang way nahot si Dikoy. Ensyurd na kuno ang iyang kadaugan. Gani andam na ang ilang mga kuwitis nga didto palita sa Opon para sa resulta karong gabii.
Apan sukwahi sa gituohan sa mayor ug sa iyang mga dumadapig sa iniphanay dakog labaw si Dikoy ug maoy nahimong bag-on mayor sa Kausaban.
Ang buto-buto sa mga kuwitis milanog sa tibuok lungsod. Si Dikoy nga didto ra sa iyang lawak way kasayuran sa iniphanay.
“Dikoy! Dikoy!” singgit sa iyang dumadapig.
Migawas si Dikoy nga gikulbaan. “Daog gyud sila no, kay nagpabuto na man?”
“Uy, naunsa ka diha, Dikoy? Kami maoy nagpabuto kay ikaw nay bag-ong mayor! Mabuhi si Mayor Dikoy!”
Hilom nga nahimuot si Dikoy. Misaad siya sa iyang kaugalingon nga siya mao ang sinugdanan sa kausaban sa ilang lungsod. (KATAPUSAN)