GIDEKLARAR na ni Presidente Rodrigo Duterte ubos sa state of calamity ang tibuok Pilipinas tungod sa pagsaka sa mga nataptan niining Covid-19. Gibutang usab ubos sa enhanced community quarantine ang tibuok isla sa Luzon diin gisugo ang tanang 55-milyones ka mga tawo nga mo-estar suilod sa ilang balay sa mosunod nga usa ka buwan. Kinahanglang mugowa lamang sila kon mopalit og pagka-on, medisina ug importanteng mga kinahanglanon.
Pa-it kining solusyon nga gipatuman sa kagamhanan. Una mao kining gitawag nga social distancing kun pagbaton og distansiya aron dili magkatinakdanay ang mga tawo nga posibling nagdala sa kagaw sa maong sakit. Tungod niini, gipa-undang ang pagtambong og misa sa mga simbahan ingon man ang pagpundok-pundok sa katawhan sa bisan unsa nga katuyo-an. Gidili ang pag-angkas sa motorsiklo. Tungod niini nawad-an og panginabuhi ang mga drayber sa habal-habal. Katunga nalang usab ang gitugot nga labing daghang pasahero sa mga PUJ ug mga bus tungod kay kinahanglang bakantihan man ang tupad nilang mga lingkuranan. Gidid-an na ang katawhan nga mosuroy sa mga mall kon wala gayuy impotanteng paliton. Grabe nga na-apektuhan mao ang mga kompaniya sa airline, shipping, hotel ug tourism business. Gipasira na ang mga casino, buwangan ug tanang mga dapit diin magpundok ang mga tawo.
Daghang dili maayong epekto dala niining Corvid-19, apan naa usab kini nahimong kaayuhan labi na sa pamilya. Tungod niining paghunong sa klase ug pagpugong sa kabataan sa pagawas sa ilang balay, kanunay na nga magka-bonding ang tibuok pamilya, labi na og ang trabaho sa mga ginikanan anaa na lang sa balay tungod niining gitawag nga work from home. Daghan usab sa katawhan, labi na ang mga senior citizen, nag-self quarantine uban sa ilang pamilya.Tungod sa gipatuman nga curfew, ang mga menor de edad dinhi sa Cebu City dili na makagawas sa panimay gikan sa alas-8 sa gabii hangtud sa alas-5 sa buntag. Bisan ang mga hingkud na og edad sitahon sa mga tinugyanan sa balaud ug sa barangay kon anaa pa kini sa gawas panahon sa curfew.
Kining Covid-19 nga nagikan sa Wuhan, China, usa na ka pandemic. Sa ato pa, mitakud na kini sa katawhan sa tibuok kalibutan, apil na sa mga adunahan ug gamhanang nasud, sama sa Estadus Unidos (US), Italy, Japan, South Korea, Singapore ug uban pa. Daku na usab kaayo og epekto kining maong pandemic sa ekonomiya sa kalibutan. Daghan nang nangahadlok nga overseas Filipino workers (OFW) nga mawad-an og trabaho kay na-apiki na usab ang ilang mga amo.
Ang gikinahanglan karong panahuna mao ang pagtinabangay. Ato usang kalimtan ang pulitika. Kitang tanan kinahanglang motuman sa kasugo-an sa gobiyerno. Pa-it man tuod kining mga lagda ug reglamento nga buot ipatuman sa atong gobiyerno karon mao kini ang ilang gituhoan nga labing maayo kanato aron malikayan kining makamatay nga sakit. (mannyrabacal1144@gmail.com)