GIAWHAG sa gobyerno ang social distancing, lagyuay lang usa, aron di magtinakdanay sa corona virus nga moresulta sa sakit nga Covid-19. Way lamano, way beso-beso, way hikapay. Gani, kadtong mahadlok nga matakdan sa pagka-ungo moingon man, “Wa lay hapakay.”
Apan di ikapatuman ang social distancing sa atong naghuot nga mga prisohan. Di na gani ta makaingin nga nagsinardinas sila kay usahay, sa usa ka lata nga sardinas, tulo ra ka hiwa ang isda ug naglabi ang tomato sauce. Mas huot pa ang mga piniriso kay sa sardinas.
Mao nga mas delikado ang mga bunilanggo kon bisan usa kang kanila ang matakbiyan sa Covid-19. Mahurot silang tanan. Di hinuon tanan sa gitakboyan ang mangamatay segun sa kasinatian sa China.
Didto sa Iran nga nitala na og kapun sa 1,300 ang nangamatay ug kapin sa 18,400 ang gitakboyan sa Covid-19 ning atong pagsulat, kasamtangang gibuhian sa gobyerno ang 85,000 ka mga piniriso aron di matakdan sa maong balatian.
Ang Iran adunay 189,500 ka mga piniriso. Sa temporaryong gibuhian, mokabat sa 10,000 ang hayan makawat og pardon ug di na kinahanglang mobalik sa prisohan. Ang way pardon mobalik pa kaha?
Sa New Jersey sa Estados Unidos, adunay nakab-ot nga kasabotan ang mga huwes, public prosecutors ug mga public defenders nga buhian ang mikabat sa 1,000 ka mga piniriso kansang mga kaso mga petty crimes kon ginagmay ra.
Sa ubang mga dapit dunay mga piniriso nga nag-riot tungod sa kahadlok sa Covid-19. Mao kana ang gikikayan sa gobyerno sa Iran ingon man ang pagkuyanap sa maong sakit.
Mahitabo kaha kini sa Pilipinas? Ang gideklarar sa pangulo mao ang usa ka national public health emergency, di state of calamity. Gani ang usa ka konbiktado nga moeskapo atol sa usa ka katalagman sama sa sunog, linog, pag-ukbo o mutiny mag-atubang man sa kasong evasion of service of sentence ug patungan og silot nga one-fifth sa nahabilin nga sentensiya.
Ang Article 158, Revised Penal Code (RPC), nagkanayon, “A convict who shall evade the service of his sentence by leaving the penal institution where he shall have been confined, on the occasion of disorder resulting from a conflagration, earthquake, explosion, or similar catastrophe, or during a mutiny in which he does not participate, shall suffer an increase of one-fifth of the time still remaining to be served under the original sentence, which in no case shall exceed six months, if he should fail to give himself up to the authorities within 48 hours following the issuance of a proclamation by the chief executive announcing the passing away of such calamity.”
Hinuon, kon mosurrener siya sud sa 48 oras human sa proklamasyon, menusan sab og one-fifth ang iyang nahabiling sentensiya. (edbarrita@gmail.com)