PAG-ILA. Importante nga mailhan sa publiko kon kinsa ang mga positibo sa Covid-19 aron sayon ang pagsubay ug pag-ila kon kinsa ang mga tawo nga posible nga iyang nalamanohan ug nakokabildo. Ang “contact tracing” maoy usa ka dakong problema sa atong kagamhanan.
Usa sa mga pamaagi nga gipatuman sa atong kagamhanan ug sa Department of Health (DOH) mao ang pagputol sa pagkatay sa coronavirus pinaagi sa pagsubay ug pag-ila sa mga tawo nga nakaestorya sa mga positibo na sa Covid-19.
Ehemplo. Atong ingnon nga naglamanohay ug dugay mi og estorya ni Juan, nga akong higala nga dugay na wa mi magkita, usa ka adlaw sa wa pa siya maospital tungod sa Covid-19. Kon si Juan di mopahibawo nako nga positibo siya sa Covid19 ug ang DOH dili usab mohingan ni Juan tungod sa Data Privacy Act (DPA), ang mahitabo nga ako dili usab dayon makapatesting sa Covid19 ug dakong labad sa ulo sa DOH ang pagsubay sa uban nga nakahinabi ni Juan.
Ang DPA, nga maoy gibasihan ni DOH-7 Regional Director Jaime Bernadas sa dili pagtug-an sa publiko kinsa ang mga sa Covid19, dunay exemption labina kay gideklarar man ni Presidente Duterte nga usa ka national emergency ang kahimtang sa atong panglawas tungod sa Covid-19.
Niadtong Domingo, si Sec. Karlo Nograles nagpahibawo nga ang Inter-Agency Task Force on Emerging and Infectious Disease (IATF) nagpasar og Resolution No. 22 nga hugtanon nga ipahibawo sa publiko ang pagkatawo sa positibo sa Covid-19 aron sayon ang pagsubay sa mga tawo nga posible nga iyang natakdan sa virus.
Kon itago gihapon sa DOH ang mga ngalan sa positibo sa Covid-19, dili gyud madali og pugong ning maong sakit kay dili sayon ang pagsubay sa mga tawo nga natakdan sa Covid-19 ug ang mahitabo nga ipadayon sa kagamhanan ang kwarentinas bisan kon daghan na ang nagkalisud ning maong kahimtang.
Ang labing sayon nga pamaagi mao ang boluntaryo nga pagtug-an sa publiko sa mga biktima sa Covid-19 pinaagi sa atong media. Gawas sa DPA, di ikahibung ngano nga magdikidiki ang biktima sa Covid-19 tungod kay mauwaw ug mahadlok sa diskriminasyon. Di man angayan mahadlok ug ikauwaw sa naigo sa Covid-19 kay di man ni sama sa sakit nga HIV.
Tungod sa kakuwang sa husto nga impormasyon ug sa dili mao nga storya nga nanggawas sa social media kadaghanan kanato nahadlok. Ang ensakto nga pagpasabot aron sayon ang pagtuman sa mga regulasyon nga gilagda sa DOH.
Sa lain bahin, mas maayo unta nga ang Dakbayan sa Sugbo mo-imponer og silot sa dili mosul-ob og face mask kay mas daghan og gahig’ ulo kay sa motuman. Niadtong Domingo napun-an og duha ka tawo nga positibo sa Covid-19.
Ang lungsod sa San Remigio, Cebu nagpasar og balaod nga silotan ang dili mosul-ob og face mask. Sa una nga paglapas P500 ang multa; sa ikaduha P1,500; ug sa ikatulo P2,500 ug mapriso og usa ka buwan hangtud sa unom ka buwan.