GIKABALAK-AN nga mosaka ang mga kaso sa domestic violence tungod sa enhanced community quarantine (ECQ) nga gipatuman tungod sa Covid-19. Sanglit di na makagawas sa ilang mga panimalay, ang magtiayon anaa na pirmi sa ilang mga balay. Busa, dali ra silang magkalalis ug magkaaway.
Ang mga bana nga maglikay sa gubot, magpakahilom na lang.
Matod pas akong higala, ang iyang asawa maoy “speaker of the house.” Sa manag-uyab pa sila, “She answered all my questions.” Pagkaminyo na nila, “She questions all my answers.”
Gikataho ra ba nga hayan mosaka ang diborsyo sa mga ubang mga lugar nga naigo sa corona virus. Maayo na lang kay way diborsyo sa ato. Dihay bana nga niduol og abogado kay makigbuwag sa iyang asawa nga sa kada away nila sulod sa lima katuig nilang kaminyuon manglabay niyag plato.
Pangutana sa abogado, “Syaro sab. Nakaagwanta kag lima ka tuig unya karon pa ka makigbuwag niya?” Tubag sa bana, “Karon pa man sab ko maigo niya, Torni.”
Ingon sa abogado, “Pagkabanga sab sa imong asawa. Hala, buwagi na. Pangitag babaye nga hingigo.”
Di tiaw ang domestic violence, ilabi na sa panahon sa quarantine. Mao kini ang termino nga atong gigamit kay posible nga ang biktima mao ang asawa o kapuyo nga babaye.
Posible sab nga ang biktima mao ang bana o kapuyo nga lalake. Kon babaye ang biktima, makadangop siya sa Republic Act No. 9262, ang Anti-Violence Against Women and their Children Act of 2004, ang balaod nga nanalipod sa kababayen-an ug sa ilang mga anak gikan sa lainlaing matang sa abuso.
Kining maong mga abuso naglakip sa physical abuse kon pagdagmal ug pagbun-og, psychological abuse, verbal abuse, economic abuse kon paghikaw sa financial support ug sa uban pang matang sa abuso.
Ubos sa maong balaod, ang mga babaye ug ilang mga anak nga nabiktima sa abuso mahimo nga mikuha og barangay protection order (BPO) gikan sa barangay nga ilang gipuy-an o kaha temporary protection order (TPO) o permanent protection order (PPO) gikan sa hukmanan.
Apan dunay gamay nga pangutan bahin niini sa panahon sa ECQ. Ubos sa protection order palayason gikan sa ilang panimalay ang lalake nga gireklao sa pangabuso. Unya di man siya pagawson sa balay ubos sa ECQ? - edbarrita@gmail.com