ANG mga dakbayan sa Sugbo ug Mandaue mao na lang ang ubos sa enhanced community quarantine (ECQ) nga gikatakdang motapos usab karong Dominggo, Mayo 31, kon way lugway sa tagal.
Apan sa lalawigan sa Sugbo, natapos na ang (ECQ) ug ubos karon sa general community quarantine (GCQ) sugod niadtong Abril 15, gawas sa dakbayan sa Talisay nga gipaubos sa modified enhanced community quarantine (MECQ).
Hinuon, gipatuman gihapon ang GCQ sa lalawigan ug dakbayan sa Lapu-Lapu ang protocol sa maayong panglawas.
Nasayod kitang tanan nga mas estrikto ug daghang kalihukan ang ginadili ubos sa ECQ hinungdan nga nahunong ang pagpanarbaho sa kadaghanan ug labing naapektuhan ang atong ekonomiya.
Sa GCQ, mas relaxed kini tungod kay mas menos na ang restrictions nga angay sundon sa publiko. Tinguha nga mahibalik sa normal nga panikaysikay pinaagi sa pipila ka mga polisiya nga angay sundon.
Bisan community quarantine na sa lalawigan sa Sugbo, ECQ o GCQ, apektado gihapon ang matag usa kanato.
Suspendido gihapon ang pagtungha sa mga tinun-an. Dili tanang mga negosyo mahimong maka-abli. Naglisod ang kadaghanan sa pangwarta sama mga mamumuo ug labaw na sa tanan ang mga kabus.
Dunay mga pamilya nga nabuwag sa ilang mga kabanay tungod sa mga travel restrictions. Kabalaka sa matag usa kanato nga matakdan sa Covid-19.
Adunay nagduda kon epektibo ba ang kasamtangang kahimanan sa paghibalo kon nakuha nimo ang maong sakit.
Dili malikayan nga mabalaka, mahadlok ug maglabad ang ulo sa pag-atubang sa nagkadaiyang problema tungod sa krisis nga atong giatubong nunot sa Covid-19 pandemic.
Gawas nga angay nato panalipdan ang atong mga kaugalingon batok sa maong sakit, kinahanglan sab nga ampingan nato ang atong mental health.
Gihimug-atan sa Center for Disease and Control (CDC) sa Estados Unidos nga ang labing apektado sa ilang mental health tungod sa Covid-19.
Ang mga high-risk nga edaran nga dunay chronic diseases, mga bata ug kabatan-oinan, frontliners, ug katong mga tawo nga dunay mental health condition sama na lang sa mga tawo nga tiggamitan og drugas.
Pipila sa mga timailhan nga duna ka’y giatubang nga mental health problem ka nunot sa pandemiya, matod pa sa CDC, mao ang kanunay nga kabalaka ug kahadlok bahin sa panglawas ug mga kauban sa panimalay, kausaban sa imong naandan nga pagtulog o pagkaon, paglisod sa pagtulog o pag-concentrate, kanunay nga pag-inom og ilimnong makahubog, paggamit og drogas, ug pagpanigarilyo.
Unsay angay buhaton nato aron maayo ang atong mental health? Mao kini ang mga tambag sa CDC:
1. Menosan ang pagtan-aw ug pagbasa og mga balita, ug ang paggamit sa social media. Matod pa sa maong organisasyon, ang kanunay nga pag-atang sa mga impormasyon kabahin sa pandemiya makahatag kini og bating epekto alang sa atong panghuna-huna inay nga makatabang kanato.
2. Ampingi ang imong lawas sama sa pagginhawa og lalom, pag-ehersisyo o stretching, o pagsuway og meditation. Paningkamuti nga mukaon og mga sud-an nga taas ang nutrisyon, matulog sa saktong oras, ug likayan ang ilimnong makahubog ug drogas.
3. Pakighimamat sa imong mga gisaligang higala ug pamilya bisan pa man nga gipatuman ang social distancing. Kini mahimo pinaagi sa pag-contact kanila online. Nakita kini nga maayong pamaagi aron mapadayag nimo ang imong mga gibati aron mamenosan nimo ang imong stress ug anxiety.
4. Suwayi ang pagbuhat og makalingaw nga kalihukan sulod sa imong panimalay sama sa pagsulat, pagkat-on ug mga bag-ong skills, pagbasa og libro, pagduwa, pagsayaw ug uban pang mga kalingawan nga makalipay kanimo.
5. Alang sa mga ginikanan, usa ka dakong responsibilidad mao nga magpabilin sila nga kalma ug andam sa atubangan sa ilang mga anak. Aron mamenosan ang kabalaka sa ilang mga bata, angay nga gahinan og oras sa pakighimamat sa imong bata. Tubaga ang iyang mga pangutana kabahin sa iyang kahadlok sa Covid-19. Ipahinumdom sa ilaha nga nagpabilin gihapon kamong luwas sa maong sakit. Hatagi sila og schedule nga sundon matag adlaw sa mahimo nilang buhaton sulod sa panimalay samtang gisuspenso ang mga klase. Kinahanglan sab nga mahimo kamong role model alang sa inyong mga anak.
6. Alang sa mga responders or front liners, tambag sa CDC aron mamenosan ang secondary traumatic stress (STS) mao ang:
• Pagdawat nga mahimo kang makasinati og STS
• Susihi kon nakasinati ka sa mga timailhan sa STS sama sa fatigue, pagkasakit, ug uban pang mental symptoms sama sa kahadlok.
• Hatagi og higayon nga maka-recover ka ug ang imong pamilya sa bati nga kasinatian isip resulta sa imong trabaho.
• Pagbuhat og mga butang nga makapalipay kanimo lakip ini ang mga personal self-care activities sama sa pakig-bonding sa imong pamilya ug higala, pag-exercise, o pagbasa og libro.
• Likayi ang media coverage kabahin sa Covid-19
Pinaagi sa maong mga tambag, nanghinaot ang CLB nga mamenosan ang atong mga kabalaka ug kahadlok bisan pa man sa mga kalisdanan nga atong nasinati tungod sa Covid-19.
[Mahimo kamo nga mopadangat sa inyong mga suliran o pagsumbong sa kaso sa pagpangabuso pinaagi sa pag-email (clbphilscebu@gmail.com) o pag-send og mensahe sa among Facebook page nga Children’s Legal Bureau m.me/ChildrensLegalBureauInc (Messenger)]