TUNGOD sa Covid-19 pandemic, naandan na sa mga Sugbuanon nga magpuyo lang sa ilang mga panimalay paglikay nga matakdan sa maong sakit.
Samtang wala pay bakuna sa maong sakit, gipanglantawan nga mas pili-on sa katawhan nga magpabilin sa ilang mga panimalay.
Bisan pa man nga mianusyo na ang Department of Education (DepEd) nga ablihan na ang mga tunghaan karong Agosto 24 alang sa mga tinun-an, mahimo pa kini nga mausab.
Si Presidente Rodrigo Duterte mipadayag sa iyang weekly public address niadtong Mayo 25 nga dili siya uyon sa maong lakang sa DepEd.
Matod pa sa pangulo sa nasod, kinahanglan nga duna na’y bakuna batok sa Covid-19 usa pa nga makabalik ang mga estudyante sa ilang pagtungha.
Kini nagpasabot lang nga bisan pa man nga gipaluagan na ang pagpatuman sa community quarantine sa nagkalain-laing dapit sa nasod, dako ang posibilidad nga magpabilin gihapon ang mga bata sa ilang panimalay.
Pagpamatuod sa maong posibilidad mao nga gitinguha sa DepEd nga masugdan ang umaabot nga school year pinaagi sa online learning, dili na magkinahanglan ang mga bata nga makat-on sulod sa tunghaan.
Usa lang ang pagtungha sa mga bata sa mga suliran nga tulubagon sa gobyerno sa pag-atubang nato sa “new normal”.
Gawas nga duna’y dakong epekto sa mental health sa mga bata ang pagpatuman sa kuwarantina, nahimong biktima ang mga bata sa pagpanghimulos ug pagpangabuso.
Ang Department of Justice (DOJ) nagkanayon nga misaka ang mga kaso sa online sexual exploitation of children (Osec) ngadto sa 264 porsyento (264%) sa tibuok nasod sa panahon nga gimando ang kuwarantina.
Ang National Center for Missing and Exploited Children nakadawat og 279,155 ka (Osec) cases gikan sa ilang Cyberline Trip Report (CTR) hotline sukad Marso 1 hangtod Mayo 24. Sa susamang panahon sa 2019, anaa lang sa 76,561 reports ang nadawat sa maong organisasyon.
Sa kadaghan sa kaso sa mga pagpahimulos, angay lang kini aksyunan sa komunidad, gobyerno, ug mga civil society organizations (CSOs). Makaguba sa kinabuhi sa usa ka bata ang mahimong biktima sa Osec.
Subay pa sa pagtuon sa ChildFund Philippines, pipila sa mga epekto sa maong pagpangabuso mao ang depression ug trauma. Maglisod sab ang maong bata sa iyang pagdako ug pakigrelasyon sa ubang tawo.
Mahimong kanunay ang bata nga masuko ug pilion ang pag-inusara. Posible sab nga mahimo kining suicidal tungod sa ngil-ad nga nasinati ini.
Sa wa pa gipatuman ang kuwarantina, giila nga dakong problema ang Osec sa atong katilingban.
Usa sa matag lima ka mga batang Pilipino ang mahimong mabiktima sa pagpanghimulos online matod pa sa United Nations Children’s Fund (Unicef). Tungod nga dali nga magamit ang teknolohiya, nagkabata sab ang mga tiggamit sa Internet.
Isip pamaagi sa pagpanalipod sa mga bata, gipanday ang mga balaod aron mamenosan ang Osec sama na lang sa Republic Act (RA) No. 9775 or the Anti-Child Pornography Act of 2009, RA 7610 or the Special Protection of Children Against Child Abuse, Exploitation and Discrimination Act, RA 9208 or the Anti-Trafficking in Persons Act of 2003, as amended by RA 10364, and RA 10175 or the Cybercrime Prevention Act of 2012.
Kon itandi sa gidaghanon sa Osec reports, menos ang pagkabalhog ug pagkonbikto sa mga akusado bisan pa man sa maong mga balaod.
Matod pa sa Philippine Internet Crimes Against Children Center (Picacc), dunay ray 22 ka mga gihimong referrals subay sa mga reports sulod sa panahon sa kuwarantina. Pito lang ka mga suspetsado ang nadakpan sa tibuok Pilipinas.
Sa wa pa ang pandemiya, 27 lang ka mga akusado ang nakonbikto subay sa 2019 Trafficking in Persons Report.
sa mga bata kon diin mukita sila og $100 matag broadcast.
Pipila sa mga hinungdan ngano daghang bata nga Pilipino ang biktima sa maong krimen mao ang kakabus, barato nga Internet ug smartphones, kakuwang sa paggiya ug atensyon sa ginikanan ngadto sa iyang bata, ug ang English-speaking skills sa mga Pilipino.
Kuwang sab ang filtering o blocking systems sa mga internet service providers (ISPs) sa pagbatok sa pagkatag sa mga child pornography materials.
Atong dakong responsibilidad isip mga Sugbuanon nga malikayan nga mabiktima ang atong manghod, anak, apo, pag-umangkon, estudyante, anak sa higala, ug silingan.
Gawas sa pagtabang nga mapasabot sa katawhan ang impormasyon kabahin sa Osec ug mga epekto niini sa biktima, mangilabot kitang tanan sa pag-report sa maong kaso kon duna mo’y nasayran nga mga kadudahang panghitabo sa inyong dapit.
I-report ang mga kaso sa cybersex ug ubang porma sa online sexual exploitation of children (Osec) sa inyong barangay, kapulisan, o sa local social welfare office.
Mahimo sab ninyo nga isumbong sa CLB pinaagi sa pag-contact sa l (032) 254 5091/ 255 8016], e-mail (clbphilscebu@gmail.com); Facebook: (www.facebook.com/ChildrensLegalBureauInc; m.me/ChildrensLegalBureauInc (Messenger) o sa among website (www.clbphils.org).