DAGHAN ang natingala sa mga eksperto sa balaud ngano daw nga ingon ani kadali ang pagpasa sa Anti-Terrorism Bill samtang ania kita sa coronavirus disease (Covid-19), ug nganong gisal-ot daw kini, hilabihan pa gyud kapaspas, daw sama sa bagyo, perte, naaprobahan dayon.
Unsa ba gyud kamahinungdanon kining balaura ug gikinahanglan ba kini karong panahona? Tingali may punto ang atong Presidente Rodrigo R. Duterte tungod kay samtang ania kita niining emerhensiya nga kahimtang dunay mga oposisyon ug mga walhon nga kanunay magpabadlong.
Unsa ba ang direkta nga paghubad sa terorismo? Una, pagpanghadlok, pagpanghulga, ug pagpanghasi, ug kinsa man ang adunay kapasidad nga makahimo niini? Una, mga teroristang Abu Sayyaf, Bangsamoro Islamic freedom fighter (BIFF) ug labaw sa tanan mga rebeldeng New People’s Army (NPA).
Mangayo sila og rebulosyonaryong buhis sa mga dagkong magpapatigayon, unya og dili mohatag hulga-on ug pangsunogon ang mga kabtangan niini, ug ang ubang organisasyon nga mao ra’y trabaho ang pagpangayo ug dili madala’g hulga pamatyon.
Ang atong nakita ug naobserbahan nga gibati karon og kahadlok ug mipalag niiing balaura kon maaprobahan, mao ang legal nga organisasyon sa komunista sa Pilipinas o legal front, nga kanunay natong makita nga magsamok-samok sa atong palibot, kanunay makabalda ug maparalisa sa atong adlaw-adlaw nga ekonomiya.
Pero ang pangutana, nganong dili man uyon ang mga eksperto sa atong mga balaod? Sama ni retiradong Associate Justice sa Supreme Court nga si Antonio Carpio, ug uban pa? Kini, tungod sa usa ka probisyon niining balaura ang “warrantless arrest." Kuyaw gyud tinuod ni kay pwedeng gamiton personal kon duna ka’y tawo nga gikaaway, ug ang sagad sa maka-commit niining pag-abuso, mao ang mag-implementar, pwede kang arestuhon nga wala'y gahom sa orden de aresto.
Duha lang ka punto nga puwede kang arestuhon nga walay warrant of arrest: nasakpan ka sa akto nga nagbuhat og krimen ug ang usa ka tawo mieskapo gikan sa bilanggoan.
Sa atong patas nga pagtimbang-timbang, dunay punto ang mga eksperto sa mga balaud, nga adunay delikado kini nga balaud kon maaprobahan. Hinuon, alang kanato nga mga “law abiding citizen,” wala man ta’y angay kahadlokan kay nagmatngon man ta nga dili makasala. Apan, dili man ta parehas og mga batasan. Segurado ko nga may mga otoridad nga ila kining i-abuso.
Sama kang Police General Debold Sinas, nahibawo siya nga supak sa balaod sa kuwarantina. Apan iyang gibuhat? Pareha sa pulis sa Sta. Ana Police Station, nakasupak lang sa curfew, gipalangoy-langoy sa kanal ang nakasupak. Nagtuo ang ubang mga pulis, ang balaud, ila nang gikumkom sa ilang mga kamot, mao nang sila gayod ang hawod.
Ang duha ka senador nga author niining balaura dili abogado, retired police general Panfilo Lacson ug Senate President showbiz expert Tito Sotto. Wala sila’y pakisusi ug pagpanukiduki basta kay gipasa sa ila nga urgent, ila pud dayon nga gi-aprobahan. Manghinaut ta nga makorhian pa kini apan kon dili na, larga.
Ladies and gentlemen, magmatngon nalang ta sa usa’g usa. Sa laktud nga pagkasulti, maayo ning balaura basta di lang iabuso. Kini ang hinungdan nga may mga mipalag niini nga balaudnon.