Ginamos na sab La?” pangutana sa duha ka apo sa ilang Lola nga nag-andam sa ilang panihapon. Kini nga estorya dugay na nakong nadunggan bisan niadtong wala pa ta lisod lisura sa makamatay nga coronavirus.
Basta naa lay bugas nga malung-ag bahala na og unsay sud-anon basta masudlan lang ang tiyan.
Gahapon samtang naghakot ko og tubig para sa mga tanom nga bisbisanan, naagi ang tulo ka ginang nga naglukdo sa ilang tinda nga foam, kutson para ihapin sa katre.
Duna sab silay dala nga unlan. “Kutson mo diha!” syagit sa nag-una nga nagkadusingot sa pagbinaklay.
Akong silang gitimbaya og gideretso nako og pangutana kong wala ba sila mabalaka nga nanggawas man sila sa ilang panimalay. “Dili mahimo og di mi mogawas sir uy. Gutom na kaayo.
Di mi nila pagawson, unya wa man sab silay gihatag nga ayuda.” Pintok nga tubag ang gipabuhagay ni Arlene Fat, taga Tabucanal, Poblacion Pardo, Cebu City.
Matod ni Arlene nakadungog na siya sa estorya nga gahi’g ulo ang taga Cebu kay siging gawas gawas sa balay. Pero wa siya mabalaka kay pamugas og di lakwatsa ang iyang pagbahas bahas karsada.
Sa kadaghan sa sugilanon nga iyang gi-asoy nako ang nahitabo sa niaging gabii maoy nakapa tandog og maayo sa aking kasing kasing.
Iyang asoy, nga samtang nag-andam siya sa lamisa para manihapon ang duha niya ka gagmayng apo, gipangutana siya kong ginamos ra ba gihapon ang ilang sud-an basi sa nakita sa mga bata diha sa lamisa.
Gikumot ang iyang kasing kasing pagka bati niya sa maong pangutana. Wa siyay mahimo gawas sa pag-am-am sa duha ka apo. Aron maminos minosan ang kaparat nag-adlip siya og iba og gikumot uban sa ginamos.
Sa iyang bahin ang pag-umangkon ni Arlene nga si Lina, niasoy nga kong di siya mogawas sa balay unsa may ipakaon niya sa iyang walo ka anak. Ang iyang bana nga mangayo og sapatos, bag ug payong wala naman say kustomer.
“Ang nakapait pa gyud sir kay naa man gud koy anak nga may problema sa pangisip nga nagkinahanglan og maintenance matag adlaw.” asoy ni Lina nga kahilakon. Si Emily Mancio ang ika tulo labihanh lpoya sab ang kahimtang.
Manganakay siya alang sa iyang ika 12 nga anak. Kong manganak siya nga nia pa ang virus samot ka dako ang problema.
Gani sa iyang sitwasyon di naman unta angay nga magsigi pa siya og libod sa iyang baligya nga akong nasayran ilaha ra sab nga inangkat. Patungan og gamay iyawat na lang maka palit og bugas.
Ang sugilanon nila ni Arlene, Lina ug Emily kay dinhi sa Sugbo. Bisan asang dapita pa ka mahimutang kong magkutoy ang imong tiyan ug sa imong pamilya mapugos og gawas sa balay.
Bintaha kong igo ra kang mopalit. Kong pangitaon pa nimo ang kuwarta nga ipali.