SI Dr. Jose Rizal, nga wa makapasar sa board exams kay way board exams sa iyang panahon, sa iyang “Noli Me Tangere,” niingon nga sa karaang panahon dad-on sa mga tawo ang ilang masakiton sa mga ang-ang sa templo aron kadtong mosangpit sa Balaan, mosugyot og tambal.
Dinhi sa ato, sa mga pundok-pundok, kon dunay maghisgot og sakit, daghan ang mosugyot og mga tambal. Gikan sa tambal nga Binisaya, mga tanom, gamot sa kahoy, mga antibiotics nga ilang nasuwayan ug bisan sa tambal nga makapahimuot.
Sama sa akong amigo nga upaw. Sa usa ka pundok, matod pa niya, dunay misugyot nga pus-an og lagong ang iyang upaw. Wa siya motuo. Pero, usa ka adlaw niana, nanakop siya’g lagong ug iyang gipusa sa iyang ulo. Upaw lang gihapon siya karon.
Wa pay tambal sa Coronavirus disease 2019 (Covid-19). Sa ubang mga nasod, daghang mga posibleng tambal nga gieksperimentohan. Apan taas pa ang proseso una pa kini idapat sa mga gikataboyan sa maong sakit.
Apan dunay mga paagi nga makaalibyo sa mga sintomas sa Covid-19 sama sa paglisod sa pagginhawa. Usa na niini ang tuob, ang paghanggap sa inalisngaw sa init tubig nga gisaglan og mga inato nga tambal.
Giawhag ni Cebu Gov. Gwen Garcia ang mga kawani sa Kapitolyo nga magtuob. Apan nahimo kining kontrobersyal kay gisaway kini sa duha ka mga doktor nga niingon nga di kini makapatay sa corona virus. Pun-an pa sa mga masakit nga pulong, niulbo sa kasuko ang gobernador ngadto sa maong mga doktor.
Nakasuway ko ining tuob sa bata pa ko. Sama sa mga higayon nga mapasmo ka. Naayo ug nahuwasan ko sa pasmo. Pero di kini tambal sa Covid-19, sumala pa sa Philippine Medical Association (PMA), ang umbrella organization sa mga doktor nga adunay sakop nga kapin sa 84,000 ka mga lisensyadong doktor sa tipuok nasod.
Gani, mipahimangno ang PMA nga hayan ang tuob maoy hinungdan nga mokatap ang corona virus nga mahimong madala sa inalisngaw ug motakod sa mga tawo nga naa sa duol. Posible usab kining hinungdan sa pagkapaso.