Barrita: GMRC law ug Covid-19

MAGPADAYON ang Cebu City ubos sa enhanced community quarantine (ECQ) gikan sa Hulyo 1 hangtod sa 15 tungod sa nagpadayon nga pagsaka sa mga kaso sa coronavirus disease (Covid-19) sa syudad. Kita na lang ang ubos sa ECQ sa tibuok Pilipinas.

Si Presidente Rodrigo Duterte, usa ka Cebuano, niingon nga kining padayon nga pagsaka sa mga kaso sa Covid-19 sa syudad sa Sugbo tungod sa “kagahi’g ulo” ug “pagkasuberbiyo” sa mga Cebuanos.

Gipirmahan niya ang Republic Act No. 11476, ang GMRC and Values Education Act, niadtong miaging Huwebes, Hunyo 25. Unsa man kining GMRC? Mao kini ang good manners and right conduct, ang maayong pamatasan ug saktong binunatan.

Mao na kaha kini ang makausab sa kagahi’g ulo ug pagkasuberbiyo sa mga Sugbuanon? Ubos ning maong balaod, ipatuman ang usa ka comprehensive GMRC ug Values Education program sa K+12 curriculum nga ihulip sa Edukasyon sa Pagpapakatao curriculum.

Si Senate Majority Leader Juan Miguel Zubiri, ang principal author niini, niingon nga ang maong balaod nagmando sa integration sa GMRC sa inadlaw nga kalihokan sa kindergarten level ug itudlo nga usa ka subject sa Grade 1 hangtod sa Grade 6.

Ang Values Education Students ug GMRC itudlo sa Grade 7 hangtod sa Grade 10, samtang ilakip sa tanang mga subject ang Values Education sa Grades 11 ug Grade 12 ubos sa K-12 curriculum.

Ang GMRC gitangtang isip usa ka regular subject niadtong 2013 ug gilakip sa ubang mga subject sama sa Edukasyon sa Pagpapakatao (ESP) ug Araling Panlipunan kon social studies ubos sa bag-ong K-to-12 program.

Mahinungdanon nga itudlo ang maayong pamatasan ug saktong binuhatan samtang linghod pa ang salabutan sa kabataan. Sa giingon pas taga Cabadiangan, “Ang kahoy nga baliko kinahanglan nga tul-iron sa linghod ug lubay pa kay mabali kini kon imong tul-iron nga gahi na.”

Lakip sa GMRC ang pagpangayo og maayong katahuran sa laing tawo, ilabi na mga ginikanan ug mga maguwang ug mga bisita. Karon gani, tagsa na lang kang makakita sa mga bata nga moamin sa kamot sa ilang mga maguwang ug mga ginikinan. Samot na sa social distancing ug way hikapay tungod sa coronavirus.

Mahinumdom ko sa estorya sa usa ka maestra sa Grade 1 didto sa usa ka halayo ug bukirang barangay. Giingnan siya sa iyang head teacher nga mobisita sa eskuylahan ang ilang superbisor inigka Lunes, apan wa pa mahibaw-i kon buntag o hapon ba moabot.

Gitudloan sa maestra ang iyang mga tinun-an sa saktong pagtimbaya sa superbisor sa Iningles. Kay wa lagi maklaro kon buntag o hapon ba moabot, mao kini ang iyang gitudlo: “Class, timan-i gyud ni ninyo ha, Good morning kon buntag, Good afternoon kon hapon.” Iya kining gipabalik-balik sa mga bata aron di gyud mosipyat.

Tuod man, pagka Lunes, niabot ang superbisor sayo sa buntag. Unang gibisita sa superbisor ang klase sa Grade 1. Pagsulod sa superbisor, nagdungan ang mga bata sa pagbarog ug niingon, “Good morning kon buntag.” - edbarrita@gmail.com