WALA na batia og kulbahinam sa pagpaabut ang mga taga-siyudad sa Sugbo kon usbon ba ni Presidente Rodrigo Duterte ang enhanced community quarantine (ECQ) category sa Cebu City niadtong Hulyo 1. Gidawat na sa mga taga-dakbayan nga magpadayon ang ilang ECQ category tungod sa nagsaka nga mga kaso sa mga positibo sa COVID-19. Inay nga mominus na unta kay dinhi na ang ayudang mga Special Action Forces (SAF) ug ubang mga sakop sa kapulisan gikan sa Bohol, Siquijor ug Region 6, misaka na man hinuon ang natakdan sa maong virus labi na sa naghinapus ang buwan sa Hunyo.
Sugod sa Hunyo 16 nga mitala og 203 ka mga kaso, wala na muminos sa 100 ka mga tawo ang nataptan sa COVID-19. Sa Hunyo 17 dihay, 201 ka kaso. Konsuylo na unta sa pagka-Hunyo 29 kay mikunhod kini ngadto sa 191. Nagtuo ang katawhan nga mutidlom na ang gidaghanon sa mga matakdan kay gihugtan na man ang pagbantay sa kapulisan ang kalihukan sa katawhan. Apan misulbong man hinuon ang mga positibo sa pagka-Hunyo 30 diin mitala kini og 353 ka kaso. Kini maoy labing daghan sa record sa Cebu City Health Department.
Kining problema nga nasayran ni Department of Environment and Natural Resources (DENR) Secretary Roy Cimatu, nga mao ang gituyo og padala ni Presidente Duterte dinhi sa Sugbo, dugay na natong nasayran. Pagsugod niining ECQ dinhi sa siyudad, gi-lockdown ni Mayor Edgardo Labella ang mga dapit nga daghan ang nataptan sa coronavirus ug gidid-an usab ang pagawas-gawas sa katawhan nga way importanteng tuyo ug palitunon. Mao ra gihapon kini ang gihimo nila ni Cimatu inabagan sa ubang mga retired general. Karon hinuon mas hugot ang pagbantay sa kapulisan aron tumanon ang mga protocol nga gilatid sa gobiyerno. Apan bisan niini, anaa gihapoy misupak. Dihay hidakpan nga nag-prosesyon, nag-disco ug nagtigbakay. Mao lagi gipaabut nga mominus na ang mga matakdan sa maong sakit sukad nangabut sila si Sec. Cimatu, apan misiaw man hinuon ang virus kay mitakud man hinuon kini og labing daghan sukad-masukad. Atong hatagan og higayon ang grupo ni Cimatu nga maka-probar nga kining ilang gipanghimo maoy makaminus sa COVID-19 dinhi sa dakbayan. Suma pa sa katiguwangan, dili man kini sili nga muhalang dayon.
* * *
Sa laing bahin, ang Gilead Sciences Inc. mipresyo sa bakuna sa COVID-19 ang antiviral Remdesivir sa tag-$2,340 (P117,000 plus) matag adunahang pasyente. Mi-uyon hinuon ang Gilead 7 nga ilang ihatud ang hapit tanan nilang supply sa maong tambal ngadto sa Estados Unidos (US) sa mosunod nga tulo ka buwan.
* * *
Wa pa gani tay kasayuran kon kanus-a gayud ang atong nasud makapalit og bakuna o tambal sa Covid-19, ania na usay laing sakit nga mahimong potential “pandemic virus.” Kini ang flu virus nga hikit-an sa mga baboy didto sa China nga grabeng motakod sa mga tawo. Mao kini ang gibantayan pag-ayo karon sa mga Chinese researchers. (mannyrabacal1144@gmail.com)