MIKUNOHOD og 60 porsyento sa kinatibuk-an ang deliveries sa supply sa mga utanon sa mga mag-uuma sa lungsod sa Dalaguete, habagatang Sugbo.
Kini maoy gipahibawo ni Heracleo Revalde, operations manager sa Dalaguete Agri-Pinoy Trading Center (DAPTC).
Tungod sa pagsira sa mga agianan gumikan sa hulga sa coronavirus disease (Covid-19) sa lalawigan sa Sugbo, usa sa labing na apektohan mao ang mga mag-uuma sa probinsya. Meminos ang kita gikan sa gibaligya niini nga ani sa umahan.
Ang lungsod sa Dalaguete inila isip “vegetable basket” sa Sugbo.
Kini nilambo gumikan usab sa pagpaningkamot sa di mo menos 8,000 ka mga mag-uuma sa lungsod.
Base sa records sa Municipal Agriculture Office, may 16 ngadto sa 18 ka mga klase sa utanon ang maani sa lungsod. Apil sa ilang gipasigarbo ang abunda nga ani sa mga repolyo ug petsay.
PILAY MA-DELIVER
Sa wa pa ang Covid-19, matag adlaw mag-deliver sila og 30-40 ka tonelada nga utanon sa dagkong mga merkado sa mga lungsod ug siyudad.
Moabot usab sa P40-P65 ang matag kilo sa utanon tungod sa taas nga demand.
Apan karon, nagtungtong na lang sa P8 ang matag kilo sa repolyo. Sinako usab ang nangausik nga utanon kay nangalata ug nangadaot na kay wa mangahalin.
Matod ni Revalde, daghan ang supply sa utanon apan menos na lang ang mopalit hinungdan nga sinako usab ang malabay.
“Naghinubra na ang among supply diri gumikan sa ka istrikto. Wala na sa Carbon gani. Gamay na lang ang among mapadala ngadto tungod sa ka istrikto sad didto mao na kami karon daghan kaayo mig surplus karon sa among trading sa Mantalongon,” matod ni Revalde sa Hulyo 23, 2020.
“Dili na gyud mapalit ilabi na ang cabbage mabasa, dili mapauga. Wala na sad gyud mopalit ana nga traders... pero og utan utan lang pwede,” matod ni Revalde.
Apan aron nga makapadayon gihapon sa pagpanginabuhi, gibutyag ni Expedizitas Lenares, pangu sa Municipal Agriculture and Natural Resources Office (Manro), nga una na silang nanawagan sa mga silingang lungsod sa pagkuha og supply gikan kanila tungod kay naghinubra ang ani niini.
“Naa gyud siya (pag oversupply) kay one of the contributing factors gyud naa pud nakita sa among records nga we have some farmers from as far as Alegria, Alcoy, Malabuyoc ang nag trade sad sa atong facility. So, napun-an na nuon kay naa man mi sa peak season nga maximize nila ang ilang production,” pagpasabot ni Lenares.
Si Provincial Agriculture Officer Roldan Saragena nipahibawo usab nga andam nga motabang ang Agriculture Office sa pag-areglo aron mapahimutang ang ilang mga ani.
Malaumon ang mga mag-uuma nga hatagan og pagtagad sa mga Sugboanon ang pagpalit og utanon aron matabangan usab sila ning panahon sa krisis.
“Mag agwanta lang sa gyud una kay although ang pandemic kanus-a kaha ni mahuman... di mi mohunong ug paninda sad kay mao raman ang panginabuhian diri. Bahalag mangadaot among mga utanon basta dili lang mi masudlan diri og Covid kay once masudlan og Covid, manirado ang mga merkado, wala na gyud income ang farmers,”matod ni Revalde.