“ING mayap a tau makapalwal yang kayapan manibatan king mayap a pibandyan king pusu na, at ing marok a tau makapalwal yang karokan manibat king marok a pibandyan, uling king kasaplalan ning pusu ing asbuk na magsalita ya.”
Lukas|Dangka 6: Sunis 45
(Luke 6:45)
“Agya man king ayli ing pusu manasakit ya, at king kapupusan ning tula mekad mika-lumbe. Ing mitutomba king pusu kumasna ya karing bunga ning dapat na, at ing mayap a tau kumasna ya karing bunga ning dapat na. Ding alang kasalpantayanan mibayaran la karing dapat na, at ing mayap mikagalal la karing karela."
Diparan|Dangka 14:13-14
(Proverbs 14:13-14)
“Ing byasa kikimut ya king belwan, dapot ing bolang pagmaragul na ing kabolangan na”.
Diparan|Dangka 13: Sunis 16
(Proverbs 13:16)
“Ing dapat ma mali mengaring biru king bolang, dapot ing kebyasan tula king taung ating kasanakan”.
Diparan|Dangka 10: Sunis 23 (Proverbs 10:23)
“Dapot mumunang dili, kapatad, e kayu susumpa kapamilatan ning banwa o ning yatu o king nanu mang tipan, dapot bustan yung ing “wa” magi yang wa at ing kekayung “ali” magi yang ali, bang-ting upayang e kayu manbu king kaparusan”.
Santyagu|Dangka 5: Sunis 12 (James 5:12)
“Dapot ngeni sukat yu la ngan ibalugse: kamwa, pamikasbu, kanawangan, pamanyangkan, at masagwang salita karing asbuk yu. E kayu mipaglaram, king balang metung, akakit yung tebili yu ne ing lumang sarili karing gawi na”.
Kolosyanu|Dangka 3: Sunis 8-9 (Colossians 3:8-9)
Ing sangkan inya mamiru ya ing tau bang ating matula, bang ating mayli, bang mabawas ing lungkut at bang saya la reng makarandam keng biru. Buri na sabyan nita mayap ing biru keng mumunang lawe.
Keng karakal a alingasngas at sigalut ngeni agyang ditak mu, agyang saguli mu maragul a bage ing nanu mang bage makabawas keng sakit tamung buntuk o kapanamdaman. Makasaup ing agyang ditak mung sangkan ba’tamung mangapakayli o mangapatiman mu man agyang saguli mu o agyang kapurit mu.
Makapasno ing nanu mang makapatiman o makapakayli. Makapangalingwan kareng sigalut at gutgut a mangapalyari king bye tamu iti. Ing biru o kapusungan metung asangkan ba’tamung tumiman o mayli–dapot nung mung ing biru mayap at alang apapanasakit o e makapangalipusta kaninu man.
Makanyan man, ating panaun a e makasaup nung e lakwas pang makapanasakit pilubluban ing biru. Alimbawa, nung atin kang kayarap a kebatingan maulaga o mal a pibandyan, masakit o salunan, ating kapansanan, o kematen–ing biru e ya makatula nung e makasora ya pa nung e man makapangabald at maglakwan yang marok a panglasa king dila at diwa.
Ing biru e ya sukat gawan namu kabud lakwas na king panaun ning pambangsa o pangmetung a yatung sigalut anti king malilyari kekatamu ngeni. E ya makasaup, e ya makapasno at ing ninu mang mamiru sagsag ning sigalut e ya makatula at e ya makasaup. E ya naman sukat gawang sangkan keng kakulangan kalutasan ning nanu mang sigalut ing pamamiru.
Daig me pa ing mipusit sabo kalamunding o mibudbud asin king bayung sugat nung pane na kang mamiru ngening kasalungsungan lalu na nung makapanalipusta keng katinwan ning isip.
Ninu ka man o nanu man ing upaya mu o agyang makananu karagul ing pibandyan mu—ing masakit a biru alang ninu mang makiburi at matula.
***
Dake Talabaldugan:
liwás (panguri) kaliwa/makakaliwa, sala/pasala, lisya, lagpas king gulis. English - deviating, out of line. Alimbawa king pamangamit: “Alang tune liwas keng tapat a pamikalugud agya mang karing aliwa para karela e makatud.”
liwás¹ (palagyu) liwasan, kabalenan, libutad ning kabalantyan. English - plaza, square, park, city center. Alimbawa king pamangamit: “Mikit-ikit tamu keng liwas ning Masantul tulid ing gusaling balen uling karin ing kasal ning anak nang Kagawad Lakap.”
liwás² (panguri) tanggal/metanggal, tuklap/metuklap, bakbak/mebakbak, balat/mebalat, kalag/mekalag; milako pangapakat, milako pangakabkab o pangakalawat. English - disconnected, disjointed, detached. Alimbawa king pamangamit: “Liwas ya kalawat ing tuku inyang biglang mengildap at menuldul inya kanita da ne adakap deng malambat nang makapanaya kaniti.”
liwáy/liwé (panguri) e na tatalab, tibe king pangayawa, sane na, pata na. English - immune. resistant, safe or protected from secure against, free from, unaffected, free from. Alimbawa king pamangamit: “Liwe ne keng lumbe i Goning uli ning denasan na nang alang-kasing kaplas a pangabating ning keyang asawa.”
liyáb (palagyu) lablab, lagablab, silab, tau/pangatau, tampud/pangatambud. English - fire/big fire, flames/big razing flames; holocaust, inferno, firestorm. Alimbawa king pamangamit: “Uli ning labul ning masikan a angin e da agad apatda ing liyab a dinapugg karing impun tanaman kareng bunduk at talimunduk pati na kareng laganas a mangalapit a balayan.”
***
SADYANG GAWI DA RENG KAPAMPANGAN
Kanita neng mikakapikunan pauli ning biru at ning masakit a biru ing gagawan da reng mirun ba’lang mikasa deng mikapikunan pikunan da no pin man. Sabyan da karing balang metung–“Kalbitan mu ne mo balugbug i Budyo” ngara king metung. Kaybat neng kilbit Karling i Budyu–“Kalbitan mu ne mo balugbug i Karleng.” Kaybat dang meyaring mipangalbit, aliwa naman ing pakalbit da. Mekad arung naman, kaybat kile o miraras mu naman kareng tundun da.
Panga e la mikakapali, gawa lang aliwang pakalbit da. Misan pin angga na kareng maselang dake ding katawan ing pakalbit da. Kanita malaus na ing tumbukan. Ngeni ata ala nang antita. Mekad mekalingwan na naman ing sadyang gawing ayta.
***
PIGAMPA: Ing Kapisik manalig yang misubling pasibayu ing lagablab ning legwan ning Kapampangan kapamilatan ning pamipasigla king keyang Kalinangan—ding keyang dalit, kawatasan, amlat at miyayaliwang kapaglalangan.
PARASAN: Pagnasan na niting ing paralan ning panyulat at sablang dake ning Kalinangan tamu a telukyan ding pipumpunan yang sukat mataluki at miparangalan kapamilatan ning pamangamit kareti at aliwa ring karing dayu at salungat a paralan dang dela keti Kapampangan.
Malyaring sumulat king garciakragi@yahoo.com para karing kutang o munikala.