MANILA. Ang komedya kaniadto ni Presidente Duterte atol sa iyang diskurso nga mora’g duha na ka tuig ang milabay nga okey ra siya nga ang Pilipinas mahimo nga probinsya sa Tsina, giseryoso sa duha ka negosyante nga intsik gikan sa Tsina kay ang ilang baligya nga pagwapa ang nakasuwat sa putos ang Manila, Province of China.
Tungod sa reklamo sa nakabasa sa maong baligya nga naninda sa Binondo, Manila, gipasirhan ni Yorme Isko Moreno ang tindahan kay nakalapas sa atong balaod ug usa kini ka pangilad. Gawas pa, ang Manila o ang atong nasud dili probinsya sa Tsina. Salamat, Mayor, sa imong kaabtik. Dinhi sa dakbayan sa Sugbo duna kahay namaligya nga ang tatak sama ato? O, di ba ang nakasuwat Cebu, city of China?
Ang atong Batakang Balaod nagdili sa mga langyaw nga mamaligya dinhi sa ato gawas kon ipaagi og usa ka korporasyon apan kutob ra sa 40 porsento ang mapanag-iya sa langyaw. Angayan tingale paimbestigahan ni Yorme Isko nganong nakakuha og business permit. Kon naggamit og dummy, kinahanglan pasakaan sila og sumbong sa paglapas sa Anti-Dummy Law lakip ang dummy.
Kining nahitabo sa Binondo, Manila, nga ang naninda nga taga Tsina magduda ta nga usa na ni ka paagi sa pagsakop sa atong nasud. Kanang isyu sa West Philippine Sea nga ang kadaghanan sa isla gisakop na sa Tsina ug gibuhatan na sa ilang himan sa panggubat di kalikayan nga ang nakahibawo ug nakasabut sa panghitabo mahingawa ug mahadlok.
Bag-ohay lang, ang embahada sa Tsina hambugero nga nimando sa atong kagamhanan ug sa atong kaigsuonan nga mangisdaay nga dili na sila pasudlon sa naandan nga pangisdaan nga sakop sa atong exclusive economic zone (EEZ) apan ilang giangkon ug gibuhatan og artipisyal nga isla ang mga hunasan nga sulod pa sa Spratly Islands ug Scarborough Shoal.
Sa panahon ni Presidente Noynoy Aquino ang atong kagamhanan niadaug sa Permanent Court of Arbitration (PCA) sa Hague, Netherlands, sa kaso batok sa Tsina diin gideklarar nga walay basihan ang “Nine Dash Line”, nga iyaha lang sa Tsina. Dunay nasulod sa “nine dash line” nga mga isla nga sakop pa sa atong nasud. Wala gitagad sa Beijing ang maong desisyon. Tungod sa pagkigsuod ni Presidente Duterte ni Xi Jinping, presidente sa Tsina, wa na gi-implementar ang desisyon.
Sa mga higayon nga modiskurso si Presidente Duterte unya mahisgotan ang desisyon sa West Philippine sea nga midaug ta iyang ipaagi sa komedya nga mahimo ra nga tawgon ang atong nasud nga probinsya sa Tsina. Kini, tungod kay suko si Duterte sa Amerika ug ni kanhi Presidente Barack Obama.