By: CARMELO D. LARIOSA
Panadtaran, San Fernando, Cebu
SAMTANG naglakaw si Martino subay sa dalan paingon sa Basilica Menore del Santo Nino nga medyo duol-duol na lang kay malantaw na man niya ang geyt niini, may mikablit sa iyang kilid ug sa iyang paglingi maoy iyang nakita ang usa ka dalagita nga nagkugos og usa ka batang lalake nga sa iyang banabana nagpanuigon pag dos anyos ug gitambid pagkugos sa hawak sa dalagita. Nabatyagan ni Martino nga ang bata walay purol. May usa usab ka batang babaye nga sa banabana gihapon ni Martino nag-edad pag kuwatro anyos nagkupot sa sayal sa dalagita. Nagkalago ang gisul-ob nilang mga sinina.
“Sir...Kuya, hatagi tawon mig limos! Gigutom na ko ug ang duha ko ka manghod. Wa mi pamahaw, Kuya!” matod sa dalagita nga sa pangagpas ni Martino trese anyos ang panuigon.
Dihay pagbati sa kaluoy nga mihamag sa kasingkasing ni Martino. Nakahukom siya nga iyang dad-on sa restawran sa atbang ang mga bata aron sila makakaon og tarong ug mabusog.
“A, tana, Inday. Pakan-on ta mo diha sa restawran,” ni Martino nga miagni sa dalagita ug sa mga manghod niini.
Nasaksihan ni Martino nga gipanggutom gyud ang tulo ka batang makililimos. Pagka human nilag pangaon gipangutana ni Martino ang dalagita bahin sa ilang ginikanan.
“Patay na ang among Mama, Kuya.” Dihay gilaw sa kasubo sa mga mata sa dalagita nga mitubag.
“Ang inyong Papa, buhi pa?” ni Martino.
“Buhi pa, pero duna na man siyay laing asawa ug mga anak. Iya man ming gibiyaan,” hinay ang tingog sa dalagita. “Maong namatay among Mama kay sigehan mag kulata sa among Papa...”
‘Pagka way puangod nga amahan!’ ni Martino sa hilom.
Mikuyog si Martino sa tulo ka bata aron iyang makita ang ilang pinuy-anan. Didto sila mahisangko sa usa ka barungbarong sa tampi sa estero sa usa ka dapit sa mga eskuwater. Kini maoy ilang gipuy-an. May talinggab nga mitagdoy sa maluluy-ong kasingkasing ni Martino. Misulod siya sa barungbarong. Didto sa bungbong nga playwod nadani ang iyang panan-aw sa nagbitay nga kuwadro sa hulagway sa usa ka babaye. Gitutokan pag-ayo ni Martino ang hulagway. Dugay-dugay gayud ang iyang pagtutok niini. Unya may pulong nga nalibkas sa iyang mga ngabil, “Melodina!” Nakusog niya paglitok ang maong pangalan.
Nahalingi ang dalagita nga nahibulong. “Kaila lagi ka ni Mama Melodina, Kuya?”
Miyango si Martino. “Oo, dugay na, didto sa among balangay sa Santa Monica, kay taga didto man mi si mama ninyo.” Dihay mga luha nga nanglugmaw sa mga mata ni Martino, kay ang inahan sa mga bata mao man ang iyang hinigugma didto sa ilang balangay ug may panaad sila ug panumpa nga tukuron nila ang maanindot nga ugma. Apan kawang lang ang tanan, kay si Melodina man mismo ang mibuak sa maong mga panumpa. Nadani si Melodina sa matam-is nga mga pulong sa usa ka Marko nga taga siyudad sa Sugbo, samtang siya (Martino) didto pa sa Saudi Arabia kay usa man siya ka enhinyero nga ‘overseas Filipino worker’ kun OFW.
Ang mga luha ni Martino midaligdig sa iyang mga aping. Wala niya dahuma nga ikahibalag ang mga anak ni Melodina.
“Naghilak lagi ka, Kuya?” matod sa dalagita.da
“Oo, naghilak ko, Inday. Naghilak ko,” ni Martino nga mipahid sa iyang mga luha pinaagi sa iyang panyo. Unya mihukom siya nga dili niya pasagdan kining mga bataa, kay bisag wala na si Melodina, ang mga bata maoy larawan ni Melodina. Hatagan niya silag maayong kaugmaon. Inigpauli niya sa Santa Monica dad-on niya ang bata ug ibalik didto sa banika nga maoy lunhawng kalibutan sa ilang inahan. (KATAPUSAN)