GUMIKAN sa coronavirus (Covid-19) pandemic, diin grabeng naapektuhan ang ekonomiya ug daghan ang nawad-an og trabaho kay daghang mga kompaniya nga nanira, gisugyot sa Department of Labor and Employment (Dole) nga puwedeng i-angan-angan lang una ang paghatag sa 13th month pay ngadto sa mga empliyado sa pribadong sektor. Ubos sa Presidential Decree No. 851, ang mga tag-iya og patigayon obligado nga mohatag og 13th month pay sa ilang mga empleyado sa dili pa ang Disyembre 24.
Matod pa ni Dole Secretary Silvestre Bello III nga gikinahanglan nga sabutan kinig maayo sa management ug mga empleyado. Daghan kaayong apektado sa pandemya nga mga kompaniya labi pa ang gagmay’ng mga kompaniya ug dili usab nato mapugos ang maong mga kompaniya sa paghatag sa 13th month pay.
Mialma ang mga labor organization kay nganong isakripisyo man ang mga trabahante nga mas labaw’ng naapektuhan sa pandemya. Apan sa labing uwahing advisory sa Dole, ipahatag gyud ang 13th month pay sa dili pa ang Disyembre 24. Aw, malipay gyud ang mga empliyado ani. Merry gyud ang ilang Christmas.
Contractualization
Human sa paglingkod ni Presidente Rodrigo Duterte niadtong 2016, usa sa una niyang gihingusgan mao ang regularization sa kontraktuwal nga mga trabahante sa mga pribadong kompaniya. Apan human sa makabungog nga mga bahad, ingon og sa didto ra gyud ang tanan kutob. Kutob ra gyud sa bahad.
Nakalimtan na man ang maong saad sa Presidente. Labi pa daghan ang supak niini, labi pa ang dagkong mga kompaniya ug ang mga magbabalaod kay matod pa maka-islag sa mga magpapatigayon. Kining maong kamatuoran nagtudlo kanato nga ang Presidente igo ug kutob ra gyud sa bahad. Kay gapadayon man ang pagpahimulos sa mga negosyante sa makalolooy nga mga trabahante nga kon dili maka-kakha, dili usab makatuka.
Lahi man sa mga kapitalista nga samtang na-alkanse sila tungod sa Covid 19, ang ila ra mang ginansiya ang mihiyos. Ug dili susama sa yanong trabahante nga namahala intawon pagpanarbaho bisan naay pandemya kay ang suweldo nga giapas kada adlaw nagkahulogan man og kinabuhi ug kamatayon kaniya ug sa iyang pamilya.
(bobbygnalzaro@gmail.com)