HANGTOD karon, duna pay daghan ang wala pa makadawat sa gikinahanglang ayuda tungod sa coronavirus. Kon Social Amelioration Program (SAP) ang hisgutan, naa pay daghan ang nangandoy nga makaambit. Daghan sab sa mga nakadawat sa unang hugna ang nagpaabot sa yamada gikan sa barangay aron sila makadawat sa ikaduhang hugna. Sa siging pinaabot, naabtan nalang ang uban og laing katalagman sama sa sunog ug baha.
Taliwala sa pandemya, nagpatongpatong ang daghang problema pun-an pa sa mga bagyo nga nagdangadanga ning panahona. Pait pa sa gipabukalan nga panyawan ang kahimtang ilabi na sa mga biktima. Wala pa gani makabangon sa coronavirus, gisantako na sab og laing katalagman. Pangutan-a ang mga biktima sa sunog sa Isla Verde sa Barangay Inayawan, Cebu City. Dugay na ang alarma sa sunog nga nilamoy sa daghang kabalayan hangtod karon wala pa gihapon makabangon ang mga nasunogan.
Unsa na kaha kon ilampornas sa bagyo ang daan nang nag-ilaid sa kalisod nga katawhan. Anhi dinhi masukod ang pagbati sa mga tawo nga naghupot og mga katungdanan sa gobyerno. Matag huros sa kusog nga hangin, unta makapahinumdum kanila sa dakong pagpabaya sa ilang mga gipanumpaan nga katungdanan. Dili hinuon tanan. May mga opisyales nga atong nailhan nga sensitibo sa panginahanglan sa ilang mga konstituwente nga dili na gani kinahanglan pa nga sampiton, kay sa ayuda way tihiktihik nga mopabaha bisan dili na kinahanglan nga molinya.
Kini tungod kay wala nila sakti og pamulitika ang pandemya. Karon nga nag-atubang na sab ta og sunodsunod nga bagyo, unsa may ilang pagpangandam nga gihimo. Manghinaot ta nga nakaamgo na ang mga suwapang sa nakalabayng mga bulan nga sa ayuda daghan ang ilang gihikawan atubangan sa dakong hulga sa panglawas nga nakapalukapa sa labing daghan.
* * *
Ang ubang frontliners sa Covid-19 karon maoy gisaligan pag-monitor sa epekto sa nangagi ug umaabot pa nga mga bagyo. Way tarong nga pahulay, way kinatulgan. Kon may igo pang panahon, palihug iapil ang pul-ong sa dagkong sanga sa mga punoan sa kahoy nga makita sa atong palibot. Kon gikinahanglan nga apilon ang pagputol sa punoan, buhaton ni paglikay sa dakong peligro. Ang taga Disaster Risk Reduction and Management Office sa mga barangay nahibalo nga apil ni sa ilang trabaho pagsiguro nga ang mga punoan sa kahoy sa palibot wala ba kaluhai og disgrasya. Pulong pa sa mga suheto nga may mga punoan sa kahoy nga nagbarug nga wala nay kalag.
Sa ato pa, bisan hinay nga huros sa hangin modayon lang og kapukling. Unya ang nagkalanrakas nga mga linya sa telepono, kuryente, cable ug mga service provider sa internet lakip sab ni nga bantayan. Sa laktod ang tanang hulga sa kinabuhi lakip na ang pag-awas sa mga sapa ug kanal angay nga monitoron. Unya dili kalimtan ang pagdahili sa yuta. Dili sayon ning kinabuhia. Dia pay Covid nga nakapasamot nato og ka kabus, dia pay bagyo ug ubang katalagman nga niapil sab og salida.