WALAY nagdahom nga sirad-an ang mga sam-ang o sementeryo sa adlaw mismo sa Kalag-Kalag. Tradisyon kini sa mga Kristiyano nga moduaw sa ilang mga mahal sa kinabuhi nga nipanaw na aron ihandom ang ilang kinabuhi samtang buhi pa.
Sa tradisyon sa Katoliko, gitawag nga “All Saints Day” ang Nobyembre 1 samtang “All Souls Day” ang Nobyembre 2. Gisaulog ang paghandum sa mga santos sa simbahan dili tungod kay gagmay sila nga nga Diyos kondili mga ordinaryong tawo nga nahimong modelo ang ilang kinabuhing Kristiyano sa uban.
Atong klarohon nga wala simbaha sa mga Katoliko ang mga Santos, hinunua ilang gidayeg og gihandom ang mga maayong kinabuhi og binuhatan nga gikahimuot sa Diyos nga angay’ng sundon og pangig-ingnan sa tanan. Dili pud tinuod nga gisimba sa Katoliko ang rebulto ug larawan sa mga Santos.
Sa pagkatinuod lisod og dugay kaayo ang proseso sa pagkahimo sa usa ka Santos. Ang uban niagi pa’g gatusan ka katuigan una sila nadeklara nga santos. Ang kadaghanan moagi una sa pagkabulahan (blessed) hangtod nga moabot ang panahon nga hinog na siyang pagatawagon ug santos sa simbahan.
Sa laing bahin ang gitawag nato nga “kalagkalag” o “adlaw sa mga patay” mao ang Nobyembre 2. Balikon nako nga tradisyon lang kini sa simbahan sama sa Pasko sa Pagkatawo ni Jesus nga Nasareno nga anak nila ni Jose ug Maria o “Christmas” og wala makita sa Bibliya mao nga ang ubang sekta sa relihiyon mo-debati batok niining maong kasumaran.
Busa subo kaayo nga ang Covid-19 “pandamay” nga nakatakod nag dul-an 40-milyon sa tibuok kalibutan ug hapit 400-ka libo ka Pinoy nakausab sa daghang tradisyon og gimbuhatong esperituhanon sa simbahan bisan unsa man nga relihiyon o sektang relihiyuso.
Apil na niini ang pagsaulog sa kalagkalag kay di man pwede magtapok ang daghang tawo sa simenteryo sama sa naandan. Kaniadto gina-kontrola sab ang pagsulod og pagpunsisok sa tawo tungod sa hulga sa pagpamomba ug terorismo apan mas grabe karon kay dili nato makita ang kontra.
Sa tinuoray, basin wa lang nato damha nga ang atong nagngisi nga paryente, higala, silingan og mga anak ang nagdala sa kontra. Basin ang mga pagkaon nga gidulot kanato gikan sa mga “delivery apps” og didto sa produkto nga gikan sa palengke og mall nagpahipi ang kontra.
Basin uroy ang imong kapikas sa kinabuhi nga imong gikadulog matag gabii maoy kontra. Walay nasayod niining tanan hangtod nga moguwa sa “swab test” nga positibo sila ug ikaw pud ipa-ilawom ug kurintinas sud sa 7-14 ka adlaw.
Busa tungod kay uso na man ang panagtagbo sa internet gamit ang Zoom, Skype, ug uban pang apps posible sab tingali ang “drone o Google map visit” sa simenteryo. Imbis nga pisikal nga moadto sa simenteryo, didto na lang sa computer motan-aw kung asa ang lubong sa ilang mahal sa kinabuhi.
Kadtong may ikasarang, pwedeng magpalupad og “drone plane” sa lubnganan nga way hasol sa checkpoint o trapik. Kini na karon ang mga bag-ong normal sa atong panahon. Kay taliabot naman ang Pasko, unsa kahay gidili karon?