MAGPASALAMAT ta sa kahitas-an ug sa atong patron Sr. Sto. Nino ingon man sa dakong tabang sa mga pag-ampo sa kadaghanan nga nalikay ta sa kabangis sa Bagyong Rolly nga nagdala og baga nga tubig-uwan. Kay og naigo pa ang Cebu sa bagyo, morag mausban ta sa grabe nga baha sama sa miaging buwan nga ang uptown area sa unang higayon gibahaan.
Daghang mga sugyot nga gipasupot unsaon pagmenos o likay sa baha sa panahon sa unos o bunok sa uwan. Ang Philippine Institute of Environmental Planners, Cebu Chapter, ug United Architects of the Philippines, Datu Lapu-Lapu Chapter, human sa grabe nga baha misugyot og “short mitigating measures.”Usa niini mao ang paglimpyo sa mga kanal ug pagguba sa mga edipisyo nga nakababag sa agianan sa tubig-uwan.
Ang Break Free From Plastic PH Project, Philippine Earth Justice Center Inc., Philippine Movement for Climate Justice, Ecosystems Initiative and EcoWaste Coalition nagpagawas sa ilang position paper niadtong Oct. 30, 2020, nga idili ang makausa nga paggamit sa plastic aron mahatagan og kasulbaran ang pulosyon ug mamenosan ang problema sa baha.
Daghan na ang mga solusyon sa problema sa baha nga giduso sa kagamhanan sa dakbayan sa Sugbo. Base sa akong nahibaw-an, ang nailhan nga mga hinungdan sa baha mao ang: 1) paglabay sa basura ngadto sa sapa; 2) mga edipisyo nga nahimutang ibabaw o kilid sa sapa; 3) mga eskwater sa sapa; 4) ug kakuwang sa lihok sa kagamhanan pagpatuman sa mga balaod.
Dili malalis nga ang patronage nga pamulitika maoy usa sa ka tinubdan sa problema sa pagpatuman sa mga balaod ug ordinansa sa usa ka kagamhanan nga lokal. Akong gamiton nga ehemplo ning problema sa baha diri sa among dapit sa St. Anthony, Hi-way 77, Talamban matag dunay bunok. Hinuon, sa komedya pa mobaha man lang og mouwan. Dunay kanal nga proyekto sa barangay apan dili maayo nga pagkatrabaho.
Matod pa ni Norman Del Mar, sa opisina ni Konsehal Jerry Guardo, nga maoy nagtutok sa among reklamo sa baha, ang hinungdan sa baha kay ang tumoy sa kanal nga maoy gawasan sa tubig-uwan padung sa sapa unom ngadto sa walo ka pulgadas ra ang gilapdon. Pun-an pa sa daghang mga basura sa botelya nga plastic ug uban pa, mao nga mobalik og saka ang tubig-uwan sa kanal ug dalan.
Nakalingkawas ang kontraktor sa basketball court sa problema sa paglumpag sa semento, nga matod pa sa mga residente duol sa basketbolan nga tabunan ang kanal sa pagsemento sa basketball court. Kon ang problema mao ang kagamay sa kanal padung sa sapa, unsa may gibuhat sa kagamhanan sa Barangay Talamban o Dakbayan sa Sugbo ning maong problema? Bisan og milapas na ang 12 ka buwan nga warranty sa pagtrabaho sa kanal, ila ba nga gipahibawo ang kontraktor sa di maayo nga trabaho?
Kay lapas na man sa warranty ang trabaho sa kanal, kinsa ug kanus-a man trabahuon ang pagpalapad sa kanal aron di na mobaha ang among dapit?