PINAKAUNANG dapit sa Sugbo nga nakasinati kon unsa ka pait ang kinabuhi nga ipailawom sa lockdown mao ang sityo Zapatera sa Barangay Luz sa dakbayan sa Sugbo. Nahitabo ni sa dihang natala ang labing unang kaso sa Covid-19 niadtong bulan sa Abril ning tuiga.
Sa maong sityo nagsugod ang tinakdanay hinungdan nga ang maong dapit gipailawom sa lockdown. Gibantayan sa daghang pulis ug mga tinugyanan sa panglawas. Ang mga natakdan nga mosubra sa usa ka gatos ang gipahiluna sa ilang elementary school isip isolation center.
Gumikan sa lockdown, way gitugotan nga makagawas sa ilang panimalay. Dinhi nabati ang siyagit sa kagutom ilabi na sa mga pamilya nga ang bugtong gisaligan mao ang paggawas sa ilang panimalay aron manginabuhi. Bisan kadtong nakapundo og pagkaon nitiyabaw sa kauwahian kay nihubas na sab ang ilang panudlanan. Kini nga mga kasinatian personal nakong nadungog gikan mismo sa mga molupyo pipila ka adlaw sa wala pa nibalik og saka ang mga kaso sa Covid-19 nga nakapahaling sa laing kabalaka basin mabalik ang gikahadlokang lockdown.
Sa miaging Huwebes, nibuto kining maong isyu tungod sa natala nga 28 ka bag-ong mga kaso sa dakbayan sa Sugbo. Gikan sa 28, padayon kining nisaka nga naglakip sa lalawigan. Mao na ba ni ang ilang giingon nga second wave sa pandemya? Dili kapugngan ang mga estorya labot sa lockdown nga posibling gipalab-anan ra sab sa uban. Ug mao siguro nga nangugat og maayo kadtong mga naninda og bulak sa may Freedom Park nga diha sa akong duol gahapon sa buntag.
Nahibalo nakong daan sa schedule sa paninda sa maong dapit pero namasin gihapon nga makapalit og bulak tungod sa usa ka espesyal nga okasyon nga angayang handumon gahapon. Hilabihang mingawa sa Freedom Park sa akong pag-abot alas 5 sa buntag. Sirado ang mga kan-anan apil na ang naandan nga stall sa mga bulak. Suwerte kay sa likod sa siradong kan-anan may nag-display og pipila ka pungpung sa mga bulak.
Samtang nagpaabot ko sa tawo nga naghan-ay sa mga bulak nga akong pinalit, may mga tawo sa akong kilid nga naghisgot og lockdown. “Unya unsa may atong ibaligya kon did-an ang gikan sa bukid nga maka-deliver sa ilang mga bulak?” pulong niadtong naglingkod sa giparada nga karomata. “Kon mag-lockdown unsa may atong kan-on?” dason sa iyang gikaestorya. Wala pa nahuman ang estorya sa lockdown sa akong pagbiya. Sa nagsakay nako sa bus, wala nako damha nga susamang hilisgutanan ang akong nadungog sa duha ka pasahero nga diha sa akong luyo. Mao na ang sugilanon sa lockdown. Ang isyu sa lockdown hilabihan ka sensitibo karong panahona. Angayan ni nga ipasabot og maayo ngadto sa katawhan. Labaw sa tanan ang makuting paghashas ug pag-ayag sa kaugmaran sa pandemya dinhi sa ato gikinahanglan kaayo.
Tanang idili mahimong ipatuman basta dili lang makalimtan ang mga nagkutoy nga tiyan sa kinabag-an. Kon akoy pangutan-on ang estriktong dili lockdown maoy solusyon. Ang inantigo, kinasingkasing ug way sagul pamolitika nga pagdumala sa pandemya maoy gikinahanglan aron ang virus malikayan.
* * *
Nia nata sa hinapos nga bahin sa 2020. Sa newsroom nga akong gialagaran kaniadto, mao sab ning panahona hisgutan ang mga assignment labot sa andamon nga yearender nga isibya dayong tapos sa tuig. Sa tanang tuig nga akong naagian sa akong pagpanibya, dili malupigan kining tuiga kon kalamidad maoy hisgutan.