Gigarantiyahan sa atong Batakang Balaod ang kagawasan sa relihiyon. Nagsukad kini sa prinsipyo sa separation of church and state, ang panagbuwag sa simbahan ug sa estado. Di mahimong pugngan sa estado ang gawasnon nga pagsubay sa usa ka relihiyon.
Ang Section 5, Article III (Bill of Rights), 1987 Constitution, nagkanayon, “No law shall be made respecting an establishment of religion, or prohibiting the free exercise thereof. The free exercise and enjoyment of religious profession and worship, without discrimination or preference, shall forever be allowed. No religious test shall be required for the exercise of civil or political rights.”
Sanglit ania pa kita taliwa sa Covid-19 pandemic, dunay mga sugyot nga kanselahon ang Misa de Gallo, Kinatsila sa “Mass of the Rooster” nga magsugod sa Disyembre 16 hangtod sa 24. Pagasaulugon kini sa kaadlawon ug sagad atol sa pagtuktugaok sa manok, timaan sa pagsugod sa usa ka bag-ong adlaw.
Di kaha makalapas ang pagkanselar niini sa maong probisyon sa atong Batakang Balaod? Gikabalak-an man gud nga tingali ang Misa de Gallo mahimong hinungdan sa pagkatap sa Covid-19 ngadto sa manimba nga maghuot sa mga simbahan.
Ang pangutana karon, hain man ang palabihon, ang temporaryong pagkawagtang sa kagawasan sa relihiyon o ang permanenting pagkawagtang sa kinabuhi kay natakdan sa Covid-19?
Dinhi sa ato, uyon si Cebu City Mayor Edgardo Labella sa pagpahigayon sa Misa da Gallo sa Simbahang Katoliko, kay gitugyan man sa Inter-Agency Task Force (IATF) ngadto sa mga lokal nga kagamhanan ang paghukom sa pagpahigayon niini, sumala pa ni Presidential Spokesperson Harry Roque.
Apan matod pa ni Labella kinahanglan unang plantsahon ang balaod sa curfew nga nasyonal ug lokal aron di makalapas sa curfew ang pagpahigayon sa mga misa ug ang manambong niini. Lisod na kon ang mga manimba sa Misa de Gallo madakpan sa curfew.
Ang Cebu City adunay curfew ordinance ug executive order nga nagpatuman sa curfew gikan sa alas 11 sa gabii hangtod sa alas 5 sa buntag sa panahon sa Covid-19 pandemic. Samtang gilimitahan sab sa IATF nga 50 porsento ra ang kapasidad sa matag simbahan.
Sa susamang kalamboan, didto sa Estados Unidos, ang US Supreme Court, sa boto nga 5-4, nipabor sa mga religious organizations sa panagbangi sa mga Covid-19 restrictions nga gipahamtang ni New York Gov. Andrew Cuomo nga gilimitihan ang gidaghanon sa mga tawo nga makatambong sa mga religious services.
Sa kaso nga Roman Catholic Diocese of Brooklyn (New York) versus Cuomo, ang wa pirmahi nga desisyon nag-ingon nga ang mga Covid-19 restrictions nakalapas sa Free Exercise Clause sa First Amendment sa US Constitution kay mas istrikto kini sa mga balay alampoan kon itangdi sa ubang mga establisimento.
Giangkon sa mga mahistrado nga di sila mga public health experts, apan di mahimong isalikway ug kalimtan ang Constitution bisan atol sa usa ka pandemic. (edbarrita@gmail.com)