UNANG nakapagawas ug nakatusok na man gyud gani og bakuna batok sa coronavirus disease (Covid-19) ang Pfizer-BioNtech. Na-testingan kini niadtong Disyembre 9, 2020 didto sa United Kingdom. Usa ka 90 anyos nga si Margarette Keenan ang unang natusukan. Ang nakanindot pa kay usa ka Filipina nurse nga toa magtrabaho sa UK National Health Service nga si Mary Parsons ang mi-administer sa pagtusok. Naapil siya sa “history day” nga nadiskobre na ang pang-alkontra ning makalilisang nga balatian.
Kay nasugdan naman ni, sigurado nga mokuyanap na kini sa ubang kanasuran, apil na ang Pilipinas nga naka-order na og vaccines gikan sa nagkalain-laing nasud. Ambot kon kanus-a pa kaha kini moabot dinhi sa nasud? At least, makaginhawa na ta gamay. Pero bisan pa man niini, dili gihapon nato kalikayan ang kahingawa ug kabalaka ning maong bakuna gumikan sa atong eksperinsiya sa Dengvaxia nga batok sa dengue. Pero mas maayo na lang ning naa kay sa wala.
Human magkompitensiya ang mga tigama og bakuna o pharmaceuticals sa tibuok kalibutan pagpagawas sa resulta sa ilang pagtuon sa bakuna sa Covid-19 diin adunay nangangkon og 90 og 95 porsiyento nga resulta, nangutana si Dr. David Salmon, director sa Institute for Vaccine Safety sa John Hopkins Bloomberg School of
Public Health. Kanang 95 porsiyento nga pagka-epektibo “is amazing.” Pero ang pangutana mao: epektibo ba gyud ang unsa?
Nagpasabot ba kini nga kon maturukan ka na sa maong bakuna, dili na gyud ka matakbuyan sa Covid-19? O maayo ka sa maong balatian? Wala na gyud kahay tinakdanay kon mabakunahan naka?
Lainlain kini nga punto nga kinahanglang tubagon sa mga eksperto sa bakuna. Apan ang kamatuoran nga lisod tuhuan nga adunay 100 percent nga epektibo nga bakuna.
Ang ilang tambag mao nga bisan walay makapasalig og perpekto nga bakuna sa pagkakaron, ang kadinalian o ang kapaspas sa panahon mao ang magtukmod sa tibuok kalibutan nga mogamit na ning maong mga bakuna, kansang kaepektibo atong gisandig ug gisalig sa mga kamot sa mga tinugyanan nga mihimo ug mi-testing niini. (bobbygnalzaro@gmail.com)