PORMAL nga gikonpirmar sa US Electoral College ang kadaugan ni kanhi US Vice President Joe Biden ug ang kapildihan sa incumbent president nga si Donald Trump sa US presidential elections niadtong Nobyembre 3. Naghawan kini sa dalan sa pag-asumir ni Biden isip ika-46 nga presidente sa Estados Unidos sa Enero 20.
Mahinungdanon ang konpirmasyon sa Electoral College tungod sa alegasyon ni Trump nga adunay massive fraud nga nahitabo sa ilang eleksyon. Ang Electoral College usa ka unique feature, usa ka talagsaon nga bahin sa pagpili og presidente ug bise presidente didto sa Estados Unidos.
Ang Article II, Section 1, Clause 2 sa US Constitution nagkanayon, “Each State shall appoint, in such manner as the legislature thereof may direct, a number of electors, equal to the whole number of senators and representatives to which the state may be entitled in the Congress; but no senator or representative, or person holding an office of trust or profit under the United States, shall be appointed an elector.”
Adunay 538 electors sa tibuok Estados Unidos. Ang modaog nga presidente ug bise presidente kinahanglang makakuha sa absolute majority nga 270 ka electoral votes o sobra pa. Kon way makakuha sa absolute majority, ipahigayon ang usa ka contingent election. Niini, ang US House of Representatives maoy mopili sa presidente, samtang ang US Senate maoy mopili sa bise presidente.
Gidebatehan didto sa Estados Unidos ang Electoral College system. Dunay niingon nga supak kini sa prinsipyo nga “one man, one vote.” Kay nahitabo na nga ang nidaog sa nationwide popular vote, napildi sa electoral votes. Mao nga dunay mga napiling presidente sa US nga pildi sa popular votes.
Nahitabo kini sa US presidential elections sa 1824, 1876, 1888, 2000 ug ang labing ulahi sa 2016, sa dihang nidaug si Trump bisan labaw niya sa popular votes si Hillary Clinton. Apan sa kapin sa 90 porsento sa US presidential elections, ang nidaug sa nationwide popular vote mao usab ang nidaug sa electoral college system.
Si US election expert William C. Kimberling nitandi sa trabaho sa US College of Electors sa pagpili sa presidente sa College of Cardinals sa Roman Catholic Church sa ilang pagpili og Santo Papa. Ang mas labing makahibawo mao ang papilion.
Apan wa sagopa sa 1987 Philippine Constitution ang Electoral College sytem. Ang Article VII(Executive Department), Section 4 niini, nagkanayon, “The President and the Vice-President shall be elected by direct vote of the people for a term of six years which shall begin at noon on the thirtieth day of June next following the day of the election and shall end at noon of the same date, six years thereafter.”
Dinhi sa Pilipinas, ang presidente ug bise presidente pagapilion pinaagi sa direct vote, wa nay daghang kuskos-balungos pa. Apan di sama sa Estados Unidos nga kinsay modaog nga presidente, ang iyang bise presidente modaog sab. Mao na nga usahay ang presidente ug bise presidente managlahi og partido. (edbarrita@gmail.com)