Sama nako, daghan pa ang mga nagduhaduha kung magpabakuna ba o di kay hangtod karon, wa pay klarong tubag sa ubang mga pangutana.
Diay akong nakuha nga mga kumon nga panguntana ug tubag gikan sa Center for Disease Control (CDC) and Prevention sa Estados Unidos, nga maoy gitahasan sa paghimo og pagtuon mahitungod sa ka epektibo sa vaccines nga motabang pagpanalipod nato batok sa Covid-19.
Unang pangutana, masakit ba ta human mabakunahan ini?
Ang tubag, dili. Way Covid-19 vaccines sama sa Moderna, Johnson & Johnson, o Pfizer, nga dunay buhing virus nga maoy maka-ingon sa sakit nga Covid-19.
Kining vaccines nag-agi sab og taastaas nga proseso og makuting pakisusi, pagtuon og eksperimento una kini gipadaghan paghimo unya di sab kini mahimong ipang-apud-apod kung di makapasar o maaprobahan sa mga kadagkoan, lehitimong opisyal og awtoridad sa panglawsas.
Sama sa ubang vaccines (flu), mas taas-taas ang resistensiya sa mabakunahan ini unya namatud-an sab nga di kaayo magrabihan kung simbako ugaling matakdan.
Makatabang sab kini og protekta sa mga tawo sa imong palibot labi na tong duna na daay sakit (hubakon, diabetic, cancer, og uban pa) kay kini usa sa laning pektibong paagi para di makatakod sa uban kay posible mang imo kining gidaladala apan wa ka lang ma-apektuhi.
Kadtong na Covid na unya na-a nay natural nga panagang ang lawas (immunity), posibli pa gihapon nga matakdan pagbalik human sa 90 ka adlaw, pero panagsa ra kining mahitabo.
Mismong mga seyentipiko di makatubag kung hasta kanus-a moluntad ang immunity.
Way kumo kung magpabakuna kay ang mga bintaha nga makuha ini mas daghan kaysa piligro, tumang masakit o kamatayon.
Samtang naghuwat, ipadayon lang una ang pagsul-ob sa mga PPE (personal protective equipment) sama sa mask, gloves, unya social distance, palayo sa daghang tawo o pundokpundok, kanunay manghugas sa kamot gamit sabon, tabunan ang ilong ug baba kung mohatsi o sikma, manghinlo sa palibot og kaon og masustansiyang pagkaon.